ಹೀಗೇ ಒಂದು ಸಂಜೆ. ನಾಲ್ಕೂವರೆಯ ಸಮಯ. ನಮ್ಮೂರಿನ ಹತ್ತಿರದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಪ್ನೋಥೆರಪಿ ಕ್ಲಯಂಟ್ ಒಬ್ಬರನ್ನು ನೋಡಲು ಹೊರಡುತ್ತಿದ್ದೆ. ನಮ್ಮ ಕೋಣೆಯ ಕಿಟಕಿಯ ಹೊರಗೆ ಏನೋ ಶಬ್ದವಾಯ್ತು. ಈ ಹಾಡು ಹಗಲಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕಳ್ಳ ಬಂದಾನು ಎಂದೆನಿಸಿದರೂ ನನ್ನವರನ್ನು ಕರೆದು ಹೇಳಿದೆ, ‘ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊರಗೆ ಹೋಗಿ ನೋಡಿ, ಏನೋ ಶಬ್ದ ಆಯ್ತು. ನಾನು ಬಾಳಿಗಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಹೊರಟೆ. ಬರುವಾಗ ಆರೂವರೆ ಆಗಬಹುದು. ಬಾಯ್...’
* * *
ಮತ್ತೆ ಬರುವಾಗ ಆರೂವರೆಯೇ ಆಗಿತ್ತು. ಬಂದವಳೇ ಕೈಕಾಲು ಮುಖ ತೊಳೆದುಕೊಂಡು ಟೀ ಕಪ್ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು ಸೋಫ಼ಾದಲ್ಲಿ ಕೂತಿದ್ದೇನಷ್ಟೇ, ‘ಜ್ಯೋತಿ, ನೀನ್ ನಂಬ್ಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿ... ಹೊರಗೆ... ಏನಾಗಿದೆ ಗೊತ್ತುಂಟಾ? ಒಂದು ಬೀದಿ ನಾಯಿ ಬಂದು ಮರಿಯಿಟ್ಟಿದೆ....’ ‘ಹ್ಙಾ?’ ‘ಹ್ಙೂ!... ನೀನು ಆಚೆ ಹೋದ ಕೂಡ್ಲೇ ನಾನು ಹೊರಗೆ ಹೋಗಿ ನೋಡಿದೆ. ಮನೆಯ ಗೋಡೆ ಮತ್ತು ಹಳೇ ಟ್ಯಾಂಕಿಯ ನಡುವೆ ಜಾಗ ಉಂಟಲ್ಲ, ಅಲ್ಲಿ ಕೂತಿದೆ. ಆಗ್ಲೇ ಮೂರು ಮರಿ ಹಾಕಿತ್ತು. ಮತ್ತೆ ನಾನು ನೋಡ್ಲಿಲ್ಲ...’ ‘ಅಯ್ಯೋ! ಹೌದಾ? ಮತ್ತೆ ಈಗ ಎಂತ ಮಾಡುದು? ಅವುಗಳನ್ನು ಹಾಗೇ ಬಿಡುದಾ? ಇಲ್ಲೇ ಇದ್ರೆ ನಮಗೆ ಆಚೀಚೆ ಹೋಗ್ಲಿಕ್ಕೆ ಬಿಡ್ಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ ಆ ಅಮ್ಮ! ಏನ್ ಮಾಡುವಾ?’ ‘ಏನ್ ಮಾಡ್ಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಸುಮ್ನೆ ಇರ್ಲಿ ಬಿಡು. ಅದ್ರಷ್ಟಕ್ಕೆ ಹೊರಗೆ ಇರ್ತದೆ ಅದು; ನಮಗೇನು?’
ಟೀ ಮುಗಿಸಿ ಹಿಂಬಾಗಿಲು ತೆರೆದು ಹೊರಗೆ ಹೋದೆ. ಹಿಂದಿನ ನೀರೊಲೆಯ ಬದಿಗೆ ಗೋಡೆ ಮತ್ತು ಹಳೇ ಟ್ಯಾಂಕಿಯ ನಡುವೆ ಇಟ್ಟಿದ್ದ ಟೈರ್ ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಇಲಿಯಷ್ಟೇ ಗಾತ್ರದ ಮೂರು ಜೀವಿಗಳು ಕುಯ್ಞ್ಗುಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಇನ್ನು ಇವುಗಳ ಅಮ್ಮ!? ಅಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆಗಲೇ ಏರುತ್ತಿದ್ದ ಮಬ್ಬುಗತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣು ಸಣ್ಣದು ಮಾಡಿ ನೋಡಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ, ಟ್ಯಾಂಕಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಕೊನೆಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಳೇ ಕುರ್ಚಿಯಿಟ್ಟಿದ್ದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪು ನಾಯಿ ಕೂತಿತ್ತು. ನಾಲ್ಕಡಿ ದೂರದಿಂದ ನಿಟ್ಟಿಸಿದೆ. ಮತ್ತೆ ಮೂರು ಮರಿಗಳು. ಒಟ್ಟು ಅರ್ಧ ಡಝನ್! ಈ ತಾಯಿಯೇ ಸಣಕಲು ಪೀಚಲು ಕುನ್ನಿ! ಇವಳು ಹೇಗಪ್ಪಾ ಇಷ್ಟು ಮರಿಗಳನ್ನು ಹಾಲೂಡಿ ಸಾಕುತ್ತಾಳೆ? ಅಬ್ಬಾ ಪ್ರಕೃತಿಯೇ! ಇವಳನ್ನಿಲ್ಲಿಂದ ಸದ್ಯಕ್ಕಂತೂ ಓಡಿಸ್ಲಿಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯ ಇಲ್ಲ. ಯಾವಾಗ? ಹೇಗೆ? ಎಲ್ಲಿ ಹೋದಾಳು? ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ನಡೆಸುತ್ತಾ ಒಳಗೆ ಬಂದೆ.
ಇನ್ನೊಂದರ್ಧ ಗಂಟೆ ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಗೆ ಹೋಗಿ ನೋಡಿದಾಗ, ಬುಟ್ಟಿಯ ಮರಿಗಳು ಅಲ್ಲೇ ತೆವಳುತ್ತಿದ್ದವು. ಅಲ್ಲಿಂದ ನಾಲ್ಕಡಿ ದೂರದಲ್ಲಿ ಹದಿನೆಂಟು ಇಂಚುಗಳ ಎಡೆಯಲ್ಲಿ ಕರಿಯ ತಾಯಿ ಎಳೆಯ ಮೂರು ಜೀವಗಳನ್ನು ಹೊಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಏರಿಳಿಸಿಕೊಂಡು ಕಣ್ಣು ಪಿಳಿಪಿಳಿ ಮಾಡುತ್ತಾ ಗುರುಗುಟ್ಟಿದಳು ನನ್ನತ್ತ. ಇವಳ ಸಹವಾಸ ಕಷ್ಟ ಎನಿಸಿತು. ಹೇಳಿ ಕೇಳಿ ಬೀದಿನಾಯಿ. ಹೇಗೋ ಏನೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.
ಆದರೂ, ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಕುರುಗುಡುತ್ತಿದ್ದ ಮೂರು ಎಳಸುಗಳ ದನಿ ನನ್ನನ್ನು ಸುಮ್ಮನಿರಗೊಡಲಿಲ್ಲ. ಮೆಲ್ಲಗೆ ಬುಟ್ಟಿಯನ್ನೆತ್ತಿಕೊಂಡೆ. ಅಮ್ಮನ ದಮ್ಮಿಲ್ಲ. ಟ್ಯಾಂಕಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಈಚೆ ಬಂದು ಇವಳಿಂದ ಎರಡೇ ಅಡಿ ದೂರದಲ್ಲಿ ನಿಂತೆ. ಬುಟ್ಟಿಯೊಳಗೆ ಬೊಮ್ಮಟೆಗಳು ಹರಿದಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಈ ತಾಯಿಯೆಲ್ಲಿ ಕಾಳಿಯಾಗುತ್ತಾಳೋ ಭಯ ನನಗೆ. ಬುಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮೆಲ್ಲಗೆ ಅವಳ ಹೊಟ್ಟೆಯ ಹತ್ತಿರವೇ ಬಗ್ಗಿಸಿ ಹಿಡಿದೆ. ಗಬಕ್ಕನೆ ತಲೆಯೆತ್ತಿದಳು. ಕೈ ಜಾರುವುದರಲ್ಲಿತ್ತು, ಸಂಭಾಳಿಸಿಕೊಂಡೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಕೈಯಿಂದಲೂ ಬುಟ್ಟಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಹಿಡಿದೆ. ಎತ್ತಿದ ತಲೆ ಬುಟ್ಟಿಯ ಒಂದು ಬದಿಗೆ ತಿರುಗಿ ಅದನ್ನು ಬಾಯಲ್ಲಿ ಕಚ್ಚಿಕೊಂಡಿತು. ನನ್ನ ಎದೆಯಲ್ಲಿ ಡಮರುಗವೇ. ಹಲ್ಲುಗಳ ಬಾಯಿಂದ ನನ್ನ ಕೈಗೆ ಕೆಲವೇ ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್. ಅವಳ ತಾಳ್ಮೆಯೋ, ನನ್ನ ಸಹನೆಯೋ? ಅಂತೂ ಮೂರೂ ಮರಿಗಳು ಬುಟ್ಟಿಯಿಂದ ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಜಾರಿದವು. ಹಲ್ಲುಗಳ ಹಿಡಿತ ತಪ್ಪಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡದೆಯೇ ಜಾರಿಕೊಂಡೆ. ಮತ್ತೆ ತುಸು ಹೊತ್ತಿನಾನಂತರ ಹೋಗಿ ಬುಟ್ಟಿಯನ್ನೆತ್ತಿಕೊಂಡೆ. ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ನನ್ನ ಕಡೆ ಪಿಳಿಪಿಳಿ ಮಾಡಿದಳು. ಆ ರಾತ್ರಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊಮ್ಮುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಘಮಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಮಲಗಲಾಗಲಿಲ್ಲ.
ಮರದಿನ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿ. ಬೆಳಗ್ಗೆ ಎದ್ದು ಈ ಮಹಾತಾಯಿಯ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದೆವು. ಅವಳ ಹೊಟ್ಟೆಯ ಬದಿಗೆ, ಸಾಲುಮೊಲೆಗೆ ಬಾಯಿಯಿಟ್ಟು ಒಂದರ ಮೇಲೊಂದು ಅಮರಿಕೊಂಡು ಮುಲುಗುಡುತ್ತಿದ್ದವು ಏಳು ಪಿಳ್ಳೆಗಳು. ಮೂರು ಬಿಳಿ. ಮತ್ತೆ ನಾಲ್ಕು ಕಪ್ಪು-ಬಿಳಿ ಮಿಶ್ರ. ಇವಳೂ ಕಪ್ಪು-ಬಿಳಿ ಮಿಶ್ರಣದವಳೇ. ಬೆನ್ನೆಲ್ಲ ಕಪ್ಪು. ನಾಲ್ಕೂ ಕಾಲತುದಿಗಳು, ಬಾಲದ ತುದಿ, ಕುತ್ತಿಗೆ ಎಲ್ಲ ಬಿಳಿ. ಮಧ್ಯಾಹ್ನದವರೆಗಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪದೇ ಪದೇ ಇಣುಕಿ ನಮ್ಮ ಮುಖ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟೆವು. ಸಂಜೆಗೆ ನಮ್ಮೂರಿಗೆ ತೆರಳಿದೆವು.
ಆ ನಂತರದ್ದು ದೊಡ್ಡ ಕಥೆಯೇ... ಈಗ ಬೇಡ ಬಿಡಿ; ಇಲ್ಲೊಮ್ಮೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡಿ- ಎರಡು ವಾರಗಳ ನಂತರ ‘ಗಿಡ್ಡಿ ಸಂಸಾರ’:-
* * *
ಈಗ... ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಬಳಿಕ (ಈ ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಕಥೆಯನ್ನು ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಸವಿವರ ಬರೆಯುತ್ತೇನೆ)... ಈ ಸಂಸಾರದ ಇಬ್ಬರು- ‘ಬೆಳ್ಳಿ-ಚುಕ್ಕಿ’- ನಮ್ಮ ಸಂಸಾರದ ಸದಸ್ಯರು. ನಮ್ಮ ಎರಡು ಕಣ್ಣುಗಳು, ಕಿವಿಗಳು. ಗೇಟಿನ ಸದ್ದಾದರೆ ಕರೆದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಬಂದವರ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಸುತ್ತಿ ಜೊತೆಜೊತೆಗೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಸಂಜೆ ಹೊತ್ತು ಗೇಟಿನಿಂದ ಮುಂಬಾಗಿಲ ಮೆಟ್ಟಲಿನ ತನಕ ನಾನು ಓಡಿದರೆ ಅರ್ಧದಿಂದ ಜೊತೆಯಾಗಿ ಅರ್ಧದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ (ಮತ್ತೆ ಅದೇ ಅರ್ಧಕ್ಕೆ ನಾನು ಬಂದೇ ಬರುತ್ತೇನೆನ್ನುವ ಅವರ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ನಾನಿನ್ನೂ ಹುಸಿ ಮಾಡಿಲ್ಲವಲ್ಲ!). ಬ್ರೆಡ್, ಹಾಲು, ಅನ್ನ-ಮೊಸರು, ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಬಿಸ್ಕೆಟ್, ರಸ್ಕ್ ಮೆಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೇನೇ, ಊರಿಗೆ ಹೋಗುವಾಗೆಲ್ಲ ವಾಂತಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಾದರೂ ಸರಿ, ಕಾರಿನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮೊಡನೆ ಊರಿಗೂ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿಯ ದೊಡ್ಡ ದನವನ್ನು ನೋಡಿ ತಮಗೂ ದನಿಯಿದೆಯೆಂದು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವಳೇನಾದರೂ ಹತ್ತಿರ ಬಂದರೆ ಶೆಡ್ ಒಳಗೆ ತೂರಿಕೊಂಡು ಬಾಗಿಲಡಿಯಿಂದ ಇಣುಕುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲೇ ಇರುವಾಗ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ತಮ್ಮಮ್ಮ ‘ಗಿಡ್ಡಿ’ ತಂದು-ಕಕ್ಕಿ-ಕೊಡುವ ವಾಸನಾಭರಿತ ಊಟವನ್ನು ಮೆಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಕುಣಿಯುತ್ತಾರೆ. ದಣಿಯುತ್ತಾರೆ. ಮಣಿಯುತ್ತಾರೆ.
ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ನಮ್ಮ ಮೂವರ ಸ್ವರ ಕೇಳಿದ ಕೂಡಲೇ ಎಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಒಮ್ಮೆ ಕಿವಿ ನಿಮಿರಿಸಿ, ತಿರುಗಿ, ನಾಗಾಲೋಟ ಹಾಕಿ, ನಮ್ಮ ಕಡೆ ಬಂದು, ಕಾಲ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತಿ ಸುತ್ತಿ, ಕಾಲ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ಹೊರಳಿ, ಬಲ ಮುಂಗಾಲೆತ್ತಿ ಶೇಕ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಕೊಟ್ಟು, ತಲೆ ತಗ್ಗಿಸಿ, ಹೇಳಿದಾಗ ಕೂತು, ತಕ್ಷಣವೇ ಎದ್ದು ಬಂದು ಬಾಲವಾಡಿಸಿ, ನಗಿಸಿ, ನಲಿಯುವ ಉತ್ಸಾಹದ ಬುಗ್ಗೆಗಳು. ಇವರಿಗಿಂದಿನಿಂದ ನಾಲ್ಕನೇ ತಿಂಗಳು ಚಾಲ್ತಿ. ಇದೇ ವಾರದಲ್ಲಿ ಲಸಿಕೆಗಳನ್ನು ಕೊಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯಭಾರವಿದೆ. ಹರಸುವಿರಲ್ಲ ನಮ್ಮನೆ ಬೆಳ್ಳಿ-ಚುಕ್ಕಿಯರನ್ನು.
ಮಣಿಪಾಲದಲ್ಲಿ ಇನ್ನರ್ ಲೈಟ್ ವೆಲ್‍ನೆಸ್ ಸೆಂಟರ್ ಆರಂಭವಾದ ಸುದ್ದಿ ತಿಳಿಸಿದಾಗ ಶುಭಾಶಯಗಳನ್ನು ಅಭಿನಂದನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದೀರಿ. ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಹಾರೈಕೆಗಳಿಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು.
ಇನ್ನರ್ ಲೈಟ್ ಮಂಗಳೂರಿಗೂ ಬೆರಳುಚಾಚಿದೆ. ಪ್ರತೀ ಶನಿವಾರ (ಹಬ್ಬದ ದಿನಗಳನ್ನು ಹೊರತಾಗಿ) ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಒಂದು ಗಂಟೆಯಿಂದ ಸಂಜೆ/ರಾತ್ರೆಯ ತನಕ ಮಂಗಳೂರು ನರ್ಸಿಂಗ್ ಹೋಂನಲ್ಲಿ ಇರುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಷಯವನ್ನೂ ನಿಮ್ಮೊಡನೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂತಸ ನನ್ನದು.
ಈಗಾಗಲೇ ಮಣಿಪಾಲದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಗ್ರಾಹಕರಿದ್ದಾರೆ. ಮಂಗಳೂರಿನ ಕೆಲವು ಗ್ರಾಹಕರು ಮಣಿಪಾಲದತನಕ ಬರುವ ಅನಾನುಕೂಲತೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಆದರೂ ಮೊದಲ ವಾರ ಅಲ್ಲಿಂದಲೂ ಬಂದು ಹೋದರು. ಅವರ ಅನಾನುಕೂಲತೆ ನನಗೂ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಬಂಧುಗಳೊಬ್ಬರ ಮೂಲಕ ಸ್ನೇಹಸೇತುವಿಗೆ ಹೊಸದೊಂದು ಕೊಂಡಿ ಸೇರಿ, ಅವರ ಮುಖೇನ ಮಂಗಳೂರು ನರ್ಸಿಂಗ್ ಹೋಂನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪರೀಕ್ಷಣಾ ಕೊಠಡಿ ನಮಗಾಗಿ ತೆರೆದಿರುವ ಒಪ್ಪಂದವಾಗಿದೆ.
ಮಂಗಳೂರಿಗರು ಓದಿಕೊಂಡಿರಾ?
ನೀವೂ ಬರುವಿರಾದರೆ ಭೇಟಿಯ ಸಮಯ ನಿಗದಿಗೊಳಿಸಲು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ: 88610 38936 innerlightmanipal@gmail.com
ಸ್ನೇಹಿತರೆ, ಸಮ್ಮೋಹನ ಚಿಕಿತ್ಸೆ (ಹಿಪ್ನೋಥೆರಪಿ)ಯನ್ನು ಕಲಿತು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಾಗಿವೆ. ಇದೀಗ ನನ್ನ ನೆಲದಲ್ಲೇ ನೆಲೆ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿದ್ದೇನೆ. ಮಣಿಪಾಲದ ಅನಂತನಗರದಲ್ಲಿರುವ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ "ಇನ್ನರ್ ಲೈಟ್ ವೆಲ್‍ನೆಸ್ ಸೆಂಟರ್" ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲೇ ಮೊದಲ ಗ್ರಾಹಕರೊಬ್ಬರ ತೊಂದರೆ ನಿವಾರಣೆಯಾಗಿದೆ-ಆರು ಭೇಟಿಗಳಲ್ಲಿಯೇ. ಈ ಖುಷಿಯನ್ನು ನಿಮ್ಮೊಡನೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಹುಮ್ಮಸ್ಸಿಗೊಂದು ಕಿಟಕಿಯಿದು.
ಆ ಗ್ರಾಹಕರಿಗಿದ್ದ ತೊಂದರೆಯೇನು, ಯಾಕಾಗಿ, ಹೇಗೆ/ಏನು ಮಾಡಲಾಯಿತು ಎಂಬೆಲ್ಲ ವಿವರಗಳನ್ನು ಈಗಲೇ ಕೊಡಲಾರೆ; ಗ್ರಾಹಕರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಚಿಯೂ ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ಹೇಳಲು ಸದವಕಾಶ ಇದಲ್ಲ. ಸಮಯ ಬಂದಾಗ ತಿಳಿಸುತ್ತೇನೆ, ಹಾಗೂ ನನ್ನ ಅನುಭವ/ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತೇನೆ.
ನಿಮ್ಮ ಕುತೂಹಲಕ್ಕೆ ಗರಿಗಳೆದ್ದಿರುತ್ತವೆ, ಗೊತ್ತು. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಇದೆಯಲ್ಲ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ಕಮೆಂಟಿಸಿ.
ನೀವೂ ಬರುವಿರಾದರೆ ಭೇಟಿಯ ಸಮಯ ನಿಗದಿಗೊಳಿಸಲು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ: 88610 38936 innerlightmanipal@gmail.com
ಸುಮಾರು ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಅಮೆರಿಕದ ದೈಹಿಕ ನಂಟನ್ನು ಸರಿಸಿಕೊಂಡು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಲು ಹೊರಟಿದ್ದ ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಪ್ರೀತಿ ಅಭಿಮಾನದಿಂದ ವಂದಿಸಲು ನಾನು "ಗುರುವಂದನ" ಕವನ ಬರೆದಾಗ ಹರಿಹರೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ನಾಗಲಕ್ಷ್ಮಿಯವರ ಮೇಲೆ ನನಗಿದ್ದ ಗೌರವ ಮತ್ತು ಪೂಜ್ಯ ಭಾವನೆ ಆಮೇಲಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಗಾಢವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ.
ಈ ಅಪರೂಪದ ಅನುರೂಪ ದಂಪತಿಯ ಪರಿಚಯ ನನಗಾಗಿದ್ದು ಬಹುಶಃ ೧೯೯೪ ಅಥವಾ ೧೯೯೫ರಲ್ಲಿ. ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡ ಕೂಟದ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ನನ್ನ ಪುಟ್ಟ ಕಥೆಯೊಂದನ್ನು ಓದಿ ಕರೆ ಮಾಡಿ ಅಭಿನಂದಿಸಿದ ಸಹೃದಯರು ಹರಿ ಹಾಗೂ ನಾಗೂ ಅಕ್ಕ. ಅವರ ಪ್ರೀತಿ, ಔದಾರ್ಯ, ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗೆಯೇ, ಹರಿಯವರು ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ತಂದೆಯಂತಹ ಹಠ, ಕೋಪ, ಶಿಸ್ತು, ಕಾಠಿಣ್ಯ- ಇವನ್ನೆಲ್ಲ ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಕಂಡಿದ್ದೇನೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದೇನೆ. ಅವರ ಪ್ರೀತಿಭರಿತ ಒತ್ತಾಸೆ, ಛಲ ತುಂಬಿದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ, ಸ್ನೇಹಪೂರ್ಣ ಆಗ್ರಹ, ಅಕ್ಕರೆಯ ಬೆಂಬಲ- ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಾವಿಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಣದ ಗುಣಗಳು. ಇವನ್ನೆಲ್ಲ ಹರಿಯವರಿಂದ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಪಡೆದಿದ್ದೇವೆ. ಅವರಿಂದ ಲೇಖನವೊಂದರ ಬರವಣಿಗೆಗೆ ಆಹ್ವಾನಿತರಾಗಿಯೂ ಉದಾಸೀನ ಮಾಡಿದಾಗ ಅವರು ಯಾವುದೇ ಮುಲಾಜಿಲ್ಲದೆ ಪದೇ ಪದೇ ಕರೆ ಮಾಡಿ ಬರಹದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳಲು ಆದೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. "ಅಬ್ಬಾ, ಪುಣ್ಯಾತ್ಮ. ಬಿಡೋದೇ ಇಲ್ವಲ್ಲ. ಒಮ್ಮೆ ಬರೆದು ಕೊಟ್ಟು ಬಿಡೋಣ" ಅಂತಂದುಕೊಂಡು ಹರಿಯವರು ಕೇಳಿದ ಲೇಖನ ಮುಗಿಸಿ ಕಳಿಸಿದ್ದುಂಟು. "ತುಂಬಾ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬರೆದಿದ್ದೀರಿ. ಈ ಲೇಖನದ ಇಂಥ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆ ಮಾತನ್ನು ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿದರೆ ಹೇಗೆ? ಇನ್ನೊಂದು ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಬೇರೆ ಥರ, ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಥಕವಾಗಿ ಮಾಡಿದರೆ ಚೆನ್ನಾಗಿರಬಹುದಲ್ಲ! ಬದಲಾಯಿಸಿ ನೋಡಿ" ಎಂದೆಲ್ಲ ಅವರು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದ್ದ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಿ ಕೊನೆಗೆ ಅವರಿಂದಲೇ ಮೊದಲ ಶಹಾಬ್ಬಾಸ್‍ಗಿರಿ ಪಡೆದದ್ದೂ ಇದೆ. ಇನ್ಯಾರಾದರೂ ಹೀಗೆ, ಅಷ್ಟೊಂದು ಸದಾಶಯದಿಂದ, ನಮ್ಮ ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆ ಬೆತ್ತ ಹಿಡಿದಂತೆ ನಿಂತು, ಬರೆಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿದೆಯಾ? ಹರಿಗೆ ಹರಿಯೇ ಸರಿ.
ಅವರು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲ; ಹಲವು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸಂಗಮ. ವಿಜ್ಞಾನಿ, ಪಂಡಿತ, ಮೇಧಾವಿ, ಜಿಜ್ಞಾಸು, ಸುಸಂಸ್ಕೃತ, ಜ್ಞಾನದ ಭಂಡಾರವೇ ತಾನಾದರೂ ವಿನಯಶೀಲ ಸಜ್ಜನ. ಅವರ ಪರಿಚಯದ ಪರಿಧಿಯೊಳಗೆ ಬಂದವರು ಯಾರೂ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಗಂಧಸೇಚನವಾಗದೆ ಉಳಿಯುವಂತಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ನೀಡಿ, "ತಗೊಳ್ಳಿ, ಇದು ನಿಮಗೆ. ಓದಿ, ಆನಂದಿಸಿ. ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿ" ಎಂದೇ ಕನ್ನಡ ಸರಸತಿಯ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಬಂದ ಉಪಾಸಕ.
ಹರಿ ಸರ್. -ಹಾಗೆಂದೇ ನಾನವರನ್ನು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದೆ. ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅವರೊಬ್ಬ ಗುರು. ಅಮೆರಿಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ನಾನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾಗ ಅತ್ಯಂತ ಹರ್ಷಿಸಿ ಬೆನ್ನು ತಟ್ಟಿದವರಲ್ಲಿ ಹರಿ ಸರ್ ಮೊದಲಿಗರು. ಒಂದು ಸಂಜೆ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಮೀಸಲಿರಿಸಿ, ನೆನಪಿನ ಖಜಾನೆ ಶೋಧಿಸಿ, ಜಾಲಾಡಿಸಿ ನೂರಾರು ಅಮೆರಿಕನ್ನಡಿಗರನ್ನು ನನ್ನ ಅಧ್ಯಯನದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯೊಳಗೆ ಸೇರಿಸಿದವರು. ತಾವು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಅಮೆರಿಕನ್ನಡ ದ್ವೈಮಾಸಿಕ ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಅನೇಕರ ಫೋನ್ ನಂಬರ್, ವಾಸವಿರುವ/ ಇದ್ದ ಪ್ರದೇಶ- ಇವನ್ನೆಲ್ಲ ಮೆದುಳಿನ ಗಣಿಯಿಂದ ಅಗೆದು ತೆಗೆದು ಪೇಪರಿಗಿಳಿಸಿದರು. ಅವರ ಅಗಾಧ ಜ್ಞಾಪಕಶಕ್ತಿಗೆ ಬೆರಗಾಗುತ್ತಾ ಪುಟ ಸೇರಿಸುತ್ತಾ ಅಪರಾಹ್ನವನ್ನು ಇಳಿಸಂಜೆಯಾಗಿಸಿದ್ದೆ ಅಂದು- ತುಂಬಾ ಹಿಂದೆ. ಕಾರಣಾಂತರಗಳಿಂದ ಆ ಯೋಜನೆ ಅರ್ಧದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಹೋಯಿತು. ಪದವಿಯ ಪೀಠ ಈಗ ಬೇಡೆನಿಸಿದರೂ ವಿಷಯದ ನಂಟು ಬಿಟ್ಟಿಲ್ಲ. ಅಮೆರಿಕನ್ನಡಿಗರ ಸೃಜನಾತ್ಮಕ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕುರಿತಾಗಿ ಒಂದು ಹೊತ್ತಗೆಯನ್ನು ಹೊರತರುವ ತಯಾರಿಯಲ್ಲಿರುವಾಗಲೇ ಅದರ ಮೂಲ ಆಕರ ಆಗಸಕ್ಕೇರಿದೆ. ಕನ್ನಡಮ್ಮನ ಹೃದಯ ಸೇರಿದ ಈ ಕನ್ನಡ ಚೇತನಕ್ಕೆ ಆ ಕೃತಿ ಮೀಸಲು. ಸ್ನೇಹ-ಸೇತುವಾಗಿ ಅಮೆರಿಕದ ಕನ್ನಡಿಗರ ನಡುವೆ ಭಾಷೆ, ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬಾಂಧವ್ಯ ಬಿಗಿದ ಹರಿ ಸರ್‌ಗೆ ಈ ಮೂಲಕ ನನ್ನ ಅಭಿವಾದನ. "ಅಮೆರಿಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ"ದ ಕುರಿತಾದ ಆ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಕಟವಾಗುವಾಗ ಹರಸಲು ಬಂದೇ ಬರುತ್ತಾರೆನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಇದೀಗ ಅವರನ್ನು ಬೀಳ್ಕೊಡುತ್ತೇನೆ.
ಈಗ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಗಂಟೆಯ ಹಿಂದಷ್ಟೇ ನಮ್ಮನ್ನಗಲಿದ ಹಿರಿಯ ಚೇತನ ಶ್ರೀ ಹರಿಹರೇಶ್ವರ ಅವರ ಕನ್ನಡಾತ್ಮಕ್ಕೆ ಶಾಂತಿ ಕೋರುತ್ತಾ...ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಶ್ರೀ ಹರಿಹರೇಶ್ವರ-ನಾಗಲಕ್ಷ್ಮಿ ದಂಪತಿ ಅಮೆರಿಕೆಯನ್ನು ತೊರೆದು ಮೈಸೂರಿಗೆ ಹೊರಟು ನಿಂತಾಗ ಬರೆದಿದ್ದ ವಂದನಗೀತ...
The behavior associated with feeding is not simple as it is thought to be. It takes more than “milk and bread” to satisfy the impulses and needs associated with the feeding process. Many so called “Behavior problems” in children are feeding problems. During early childhood, between 21 months and six years, children show varying degrees of food finickiness. This is fewer in the age range of seven to fourteen years. “Finickiness” denotes an active aversion for many or several specific articles of food. It is a problem considerably more often than insufficient appetite for food in general. This tendency sometimes grows with them as they grow and enter adolescence.
Under nourishment is a problem of early years of childhood and middle childhood, whereas Anorexia Nervosa and Bulimia Nervosa are eating disorders usually seen in teenagers; especially in young American women. This eating disorder of adolescent girls is more of psychological problem. Both of these are mainly because of this society’s attitude towards obesity and perceived glorification of “thinness” and “beauty”. This forces the young woman to “starve” and under nourish herself to be thin and look beautiful. But in reality this would lead to ill health and may even to death.
Obesity, on the other hand, is an eating disorder which can cause more severe health problems later in life. Obesity of children in the age group of seven to twelve years has a direct link to the obesity in their adulthood. Though American society equates “thinness” with “beauty”, 39% of American adolescents are in the category of obesity. These obese children, either in middle childhood or in adolescent are likely to suffer physically and psychologically because of the tendency of this society towards obesity. These individuals who are obese are more vulnerable to physical injuries due to the overweight and “gravity-shift”. The psychological damage is when the peer group rejects them or teases them. They become the targets of their own peer group’s bullying. this ‘hits’ very hard on a teenager’s emotional aspects.
A poor eater may manifest him/herself as early as twelve weeks. Some children are constitutionally poor feeders by usual cultural standards. They may also be underweight. But if their muscular tone is good, motor activity, motor coordination and intelligence are superior, there is nothing to worry about. They are often good sleepers too. Some children who are very sensitive to slightest change, may refuse to take milk from a bottle if the nipple is different. Preferences for certain food become fairly well by one year of age. For a toddler (between 12 months and 24 months) feeding himself is of main interest rather than how well he eats. But most of the time “mealtimes” deteriorate into power struggles between parent and child, resulting in tensions and feeding problems. Parents can avoid it by giving the child a feeling of mastery by helping him/her learn to feed him/herself. Some of these steps would help both in the process.
a)Parents have to consider the experience of “self feeding” and eating from the child’s perspective, since it is big-deal for the toddler.
b)Let the child dedicate the pace at which the transition from “parent feeding” to “self feeding” happen. If the child returns to parent in the middle of his self feeding meal, oblige him. If he grabs the spoon when parent is feeding him let him have his way.
c)Allow more time for each meal than expected, plan ahead, and be prepared for the mess. While a child is eating, he is not just eating, he is learning to feed himself. If parents rush through the mealtime, it will take away the enjoyment of feeding in the long run.
d)Parents shouldn’t make “food” and “love” synonymous. They shouldn’t ply an upset child with candy/snacks. Such parents have trouble with finicky eaters and want to use force or bribery to get them to clean their plates.
e)Not getting overly worried about nutrition by offering nutritious choices. Toddlers like to choose their food for themselves. By letting them select from a range of foods all of which are nutritious, both the parties will be satisfied.
f)Parents have to avoid viewing feeding as something very sacred and valuable, not wasting a bit neither played around. Feeding should be joyous experience and child learns the skill of feeding through “trial and error” and “hit and miss” policies.
g)Mealtime shouldn’t mean “hard to pass” time neither to parent nor to child. It should not be covered by any other activity, since feeding herself is challenging enough for the toddler.
h)Most of all. parents being models for their toddlers is what impresses the young minds very much.
Sometimes the food may be refused by the toddler because he may not be hungry at all or she may be too busy exploring the environment or even may simply be tired and needs rest. When the child doesn’t eat, it is important not to punish the child. On the other hand, the behavior of the child can be managed and turns around to positive thinking about eating, through activities. The activities like pretend games of shopping for vegetables, cooking food, serving etc would help in this regard. This way child will learn to readily accept most, if not all, foods. Children imitate adults, in some cases other siblings’ and parents’ eating behavior may have stronger influence on the child’s habits. Placing a “picky eater” at the table next to a child who has learned to enjoy all foods often helps encourage the picky child to try a variety of foods. Presentation of new foods first, when the child is really hungry might encourage the child to become acquainted with the new food.
The children in the age group of two to six are more frequently named as “finicky” or “fussy eater” than any other time. By two years child can name certain foods that she wants. Her affection is shown towards food too. It is best to allow these children to have “food jags” or “fads”- having “typical food” several days without any change. New foods are to be introduced slowly under new and pleasant situations. They don’t need and relish a great variety of foods. Even a good eater may turn to be picky by two years of age, which is typical at this age. They are very emotional. They are also moving towards independence which causes them to be bossy and demanding. They need to assert their will and they use food as a way to be more autonomous. Saying “NO” is a way of asserting their autonomy. And because food is such an important part of life, many children become tyrants at the table making an issue out of what they will and will not eat, how much and when. It is not hard to do, as most parents are vulnerable when it comes to food and very easy to manipulate.
So a preschooler prefers desserts and sweets, meat, fruits and milk on top of the list. They accept vegetables very slowly especially greens. Preschooler likes foods that requires more chewing (like raw vegetables, potato skin, meat on bone, etc). By the age of four or five, they learn more tricks to manipulate parents. Vomiting may be used as threat or as an act to dominate the environment. They enjoy having control over something and may even resolve to go on hunger strike to boss parents. However if the parent stays calm, and in control, refuses to engage in a food struggle with the child, and takes responsibility for what, when, and where the child eats to some extent, the situation turns around easily. Parents provide the menu, regularly scheduled meals and snacks, (structure is very important to children which makes them feel comfortable) children are to take the responsibility for whether they and how much. As long as parents provides healthy food in a pleasant setting on a regular basis their job is done. Dictating how much or which type of food the child actually eat will backfire and doesn’t really yield any result. When parents enforce and maintain this “division of responsibility”- children learn to be responsible for their own eating habits and eventually enjoy food.
Toddlers and preschoolers may be eating less, simply because their growth rate has slowed down and doesn’t require as many calories to sustain them, Toddlers can not be expected to eat three square meals everyday. Healthy children who are developing normally regulate their own eating habits unconsciously, so over a period of about a week or so their diet is fairly balanced. One of the most significant physical changes that toddlers and preschoolers experience is that they grow differently during these years than they did during previous years, They get taller more quickly than they gain weight. That is why most of the preschoolers look lean and thin. They begin to loose their body fat (commonly known as baby fat). A child who is energetic and good muscle tone, bright eyes, glossy hair and an ability to spring back quickly from fatigue is unlikely to be suffering from inadequate nutrition, no matter how traumatic their mealtimes are.
As a child grows older in middle childhood (ages six through twelve) the average body weight doubles and child’s play demands great expenditure of energy for which they need plenty of food. These years children usually eat a greater amount of food and eat it fast. Rarely a child might revise the timing of his large meal of the day. A school goer may take very little breakfast but eat heartily at supper time, this way they maintain the calorie intake per day.
Malnourishment becomes very obvious and takes its toll over the growing body in the middle childhood years more than the previous years. Malnourished children are shorter than well-fed ones. It takes some energy and protein just to stay alive and more energy and protein to grow. When a child doesn’t take enough food to sustain life and promote growth, latter is sacrificed to maintain the body. Good nutrition is also essential for normal mental, physical and social activities. Some studies in African countries showed a direct but complex link between the protein supplements in infancy and social interaction in middle childhood years. Those children who as infants had not received protein supplements tended to be passive or dependent on adults and more anxious in their middle childhood. Those who have received protein supplements were happier, livelier and got along better with other children. This finding supports the conclusion that poor nutrition leads to less activity. One study found that a child’s diet from birth to age two is good predictor of social behavior from age six to eight. The way this happens is very complex but it is a fact.
As children grow to be adolescents, the growth spurt of this developmental stage entails an eating spurt. Boys need more calories than girls do in these years due to the physical growth changes and the kind of activities. Protein is important in sustaining growth and teenagers like anyone else should avoid “junk foods”. Adolescents are prone to mineral deficiencies. Calcium, Zinc, and Iron are very important. Calcium deficiency in girls may cause serious problems later in life such as Osteoporosis in post menopausal age. Anemia due to Iron deficiency is common among American adolescents. Even a mild Zinc deficiency can delay sexual maturity.
Obesity is becoming one of the major problems of the younger generation. According to a recent study children develop a dislike of obesity between the ages of six and nine. This is largely because American society equates thinness with beauty. But it is astonishing that there are more fat children in the U.S. than ever before. Because of social attitudes these children are likely to suffer psychologically as well as physically. Hence most kids develop a typical attitude towards what they eat. Preoccupation with weight is becoming increasingly common among young children. They often refuse a favorite food in a fear of getting fat. More than 15% of adolescents are affected by this eating disorder in the U.S. alone. Obese teenagers tend to become obese adults, subject to a variety of health risks. It is a matter for serious concern, therefore, that obesity has been on the rise among adolescents. Between 1963 and 1980 there was a 39% increase in obesity and a 64% increase in super obesity among adolescents. This is caused by using the food for consoling oneself at the time of depression or indulging in too much of junk foods and sweets which give empty calories, sugars, and fats.
On the other face of the coin, are two eating disorders seen in young adulthood and early adulthood, especially in girls and women. These disorders are characterized by abnormal behavior which apparently arise from a determination not to become obese. They are Anorexia Nervosa and Bulimia Nervosa. This is grossly due to the unrealistic glorification of slenderness in particular. This cultural factor interacts with families and personal factors to make many adolescent girls and young women obsessed with their weight. By the end of high school more than half have dieted seriously, some never stop and some adopt bizarre eating habits.
Anorexia Nervosa is an eating disorder seen mostly in young women characterized by self starvation. This tendency might be seen in people of both sexes from the age of eight to thirties, or even older. But the typical patient is a bright, well behaved, appealing white female between puberty and early twenties. The symptoms include stopping of menstruation, thick-soft hair spreading over the body, patient becomes intensely overactive and may eventually die. This is a psychological problem. Anorexics are pre-occupied with food– cooking it, talking about it and urging others to eat, but they hardly eat themselves. They tend to be good students and model children but are often socially withdrawn, depressed and obsessive perfectionists. The cause is unknown, though it is considered as a reaction to extreme societal pressure to be “slender”. It is also seen as a psychological disturbance related to fear of growing up, fear of sexuality or extreme family malfunction. They are likely to suffer from depression and anxiety.
Bulimia Nervosa is the other eating disorder that is very closely related to Anorexia Nervosa. This also affects mostly adolescent girls and young women. Bulimic regularly (at least twice a week) goes on huge eating binges (consuming up to 5000 K.calories in a single sitting often in secret) and then purges herself by self induced vomiting, strict dieting of fasting, vigorous exercise or use of laxatives. There is some overlap between Anorexia Nervosa and Bulimia Nervosa, but both are separate. This is a depressive disorder and it stems from an electrophysiological disturbance in the brain. Psychoanalytic explanation is that the bulimics use food to satisfy a hunger for love and attention they did not receive from their parents. Bulimics report they felt abused neglected and deprived of nurturing from their parents.
The treatment for Anorexia Nervosa and Bulimia Nervosa includes getting them to eat, to gain weight and to live. Medication is used to inhibit vomiting and in extreme cases hospitalization and intravenous feeding are called for. Psycho-therapies are given to gain insight into feelings underlying their disorders through counseling, cognitive therapy, group therapy. Even family psychotherapy or some combination of all these are used to treat. Sometimes antidepressant drugs are also used in the hospitals during treatment.
Eating habit is a behavioral, physiological, and psychological problem, that might start as early as three months of age and might go on through out the life. In general the feeding problem may be of two natures: (1) Physiological Factor- i.e. specific allergies for certain food groups (like milk and diary products) or digestive weakness or even prolonged sickness. (2) Psychological Factor. The feeding problem may indicate variety of concerns in a child’s life. Food and process of eating have many psychological meanings. Food is a symbol of intimacy and sharing. Sometimes it is used to satisfy cravings that reign deeper than mere physical hunger. Under-eating and over-eating, both are symptoms of anxiety. Feeding difficulties may be an expression of anger (taking revenge on parents or siblings by refusing to eat) or fear (dreads the thought of going to school, so the child has no appetite for breakfast). Refusing the food may also be a means by which a child asserts himself or calls attention to his needs. One study has showed that food finickiness in boys may be linked with their “Dependence – Independence Struggle”.
In the early years of childhood and in middle childhood parents or caregivers are more active participants in the process of establishing a healthy eating habit in the child, than in the adolescent years. In early and middle childhood years, the children show these distinct behaviors to establish their sense of self, independence to reinforce their presence and importance. This attitude is to assert the emotional needs that is very important for their healthy development. Parents with a few tricks and good tactics like- adding undetectable vegetables to kids approved foods; allowing kids to pick vegetables from the garden, if possible; allowing them top participate in cooking; serving raw vegetable with dip as snacks and salads; juicing the vegetables and may be combining with fruit juices etc. These are only a few ideas. Parents can be creative in this area.
Parents by sticking to their responsibility of only providing their children good nutritional meals and not dictating how much the kid is going to eat, can get better results. Children like to have some responsibilities and independence, so let them have it and let them decide how much they want, when and what, as long as their demands are reasonable and nutritional. Occasionally rewarding and not bribing is a good idea. It should not be too obvious that the child loosed the joy of having food and eats his meal only to get the praise or reward. Deserts and sweets when become parts of the meal are more healthy for both parents and child. Encouraging the child to have good eating habit through our actions and having lot of patience is what counts in the long run. Once the children learn the habit of good eating, they rarely encounter other problems like obesity and Anorexia Nervosa, Bulimia Nervosa. Good eating habit, established in the early and middle childhood is the best foundation for building a healthy, happy and fulfilling life in the years to come.
Bibliography
Books
“Child Psychology” by Arthur T Jersild (1968).
“Infant and Child- in the culture of today” by Arnold Gessel (1974).
“Child’s world- Infancy through Adolescence” by Papalia Diane E.
“Food Nutrition and the Young Child” by Jeannette Brakhane Endres (1985).
“Food makes the difference” by Patricia Kane (1985).
Magazines
Parents’ Magazine:
A) Nov. 1992,B) April 1993,C)May 1993,D) Jan 1994
2.The UC Berkley Wellness Letter:Jan 1994.
3.Journal of the American Dietetic Association:June 1990.
(Class assignment, EWRT-1A, De Anza College, Oct 2002)
“Humility brings us self confidence and self respect, and kindness helps us win over others through their love” (verse 827). Dr. D. V. Gundappa, in “Manku-Thimmana Kagga” (Translation by Drs. Rashi and Sampath, as “Dim-Tim’s Muses”)
What U.S.A. has undergone on 9-11, what India has been experiencing for the last half a century, and what this world is going through for over a century, are the effects of education without humanity and humility at its core. Education must be well rounded. It should make the person feel evolved, enlightened, and informed in many directions. Any education system that lacks this 360 degree vision will result in the generation that don’t have direction. The acts of terrorism, that shook the world on 9-11 is a result of a planned education to do exactly what they did, terrorise and kill fellow humans. The acts of barbarism in Jammu and Kashmere of India is the direct effect of well organized schools in Pakistan and Afghanistan. They are humans, with a goal to kill other humans. It is pathetic that they are trained to kill innocence. What is the meaning of humanity? Are we becoming “savages”? How true it is today, that “Education is a method whereby one acquires a higher grade of prejudices” (Laurence J. Peter). It is unfortunate that we are witnesses to the changing face of Education. It was education that intrigued humans to think better. It is education that is making humans to think bitter. Why this twist? Where did we stumble? Probably the process of educating went wrong in desegregating intelligence and intellectual capacity. According to Jiddu Krishnamurti, “Intelligence comes into being when one acts in perfect harmony, both intellectually and emotionally. Now modern education is developing the intellect, offering more and more explanations of life… without the harmonious quality of affection…. The mind- the intellect- is satisfied with these innumerable explanations, but intelligence is not, for to understand there must be complete unity of mind and heart in action.…” (“Intellect Is not Intelligence” from ‘What Are You Doing With Your Life?’). So, ‘Harmony’ is the key. Harmony of mind and heart, of brain and emotions. The two can mix with proper education, guidance by guru- a person who is well versed, knowledgeable, and respected. Guru is that person who can change a raw mind into a sponge, who can shape a muscle mass into a heart. Teaching is that process where this shaping happens. “Good teaching is one-fourth preparation and three-fourths theater” said Gail Godwin. A well rounded education is that which makes a human feel complete. Complete in all aspects of life. Complete about life itself. Fulfillment and contentment is the goal of life and good education is the path.
On the contrary, there are teachers who train children to hate the world. That is what we saw in Afghanistan under Taliban government. Those young Muslim men who thought they were going to the heaven by hating the world, didn’t know the softness of heart. Those children in Israel and Palestine, who are ready to blast themselves with a ‘mass killing mission’ on mind have tuned their eyes not to see the blood as liquid of life. That is what is being taught in the Madrasas (Muslim religious schools) in Pakistan. Those terrorists, who were not aware of the worldly affairs, were made to think that it is their duty to set things right by wiping out members of another religion from the face of the earth. Hate has become primary part of their education. No forms of arts are taught in those Madrasas- the Muslim schools. No music. No love and respect for the world, the nature, the earth. Where the young minds are corrupted to take a biased stand, that society has a narrower path to move on. This is the root of Nazi government, the hatred towards other religion. They were ‘trained’ to destroy thousands of people, just because they were not of their own religion. In the early 20th century, then USSR had restrictions on Music composers, Artists, Writers, and such others. “Under Soviet rule,” wrote Ian Mac Donald, in his article ‘Music Under Soviet Rule’, “freedom of information was an alien concept. The Soviet state ordained truth through its total control of the Soviet media, a control which ran to revising this truth, often in quite contradictory ways, whenever the necessity arose.” Eric Roseberry, author of a short biography of composer Dimitri Shostakovich (1982), has recently voiced doubt about the post-Testimony conception of the finale of Shostakovich's Fifth Symphony as expressive of a forced, and therefore hollow, rejoicing (source: ‘Music Under Soviet Rule’). Same situations were there in China and Nazi Germany. China, being a communist country focuses on materialistic achievements more than performing arts, though supports sports and gymnastic schooling. Drama, theater, music and religious development is taking a back seat. Cambodia is yet another example of such country where true culture is taking a lash in the name of freedom and of revolution. People are punished for practising humanity, for keeping faith in each other, for trusting in the basic goodness of human heart.
This doesn’t mean that the general education system is the one to be blamed, around the world. It depends on what kind of education is given, in what context, and how. Gandhi said, in his autobiography, “The ordinary meaning of education is a knowledge of letters. To teach boys reading, writing and arithmetic is called primary education.… Carried away by the flood of Western thought, we came to the conclusion, without weighing pros and cons, that we should give this kind of education to the people. This education has produced vacant minds and manufactured servants for the Government. The products of our universities have become nincompoops.” A vigorous training education, manufactures military for the government. That is where Nazi got its power from. That militory power is the strength of Gen. Navaz Sherief in Pakistan. That is the power that hides Osama Bin Laden from the world. A strong power with a weak mind. A power that has the capacity to wipe the sorld in one swipe, withoue even second thought. This is where their education system has failed, in making them humans. The true purpose of education is to create a proactive mind. A mind that is open to other aspects of any situation. Look at the world without any biases. Like Aristotle said, “It is the mark of an educated mind to be able to entertain a thought without accepting it”. That is what we generally call broad-mindedness. We don’t have to accept and embrace an idea to let others have it. Only a well educated mind can be open enough to do so. To live and let live. But, what we see today is the opposite. A generation with a very narrow thinking, very selfish aspirations, and very definite biases. This will only give us soreness and sorrow, which is not understood yet, but we are seeing samples of it. We, humans, come to this world to live. As intelligent species of all the creatures, we want to ‘lead’ a life. There is life and there is good life too. The difference is delicate, and to be found only by the heart. Heart is the source of all the fine arts that make life an enjoyable journey. Education, on the other hand, is a business of the brain. Logical mind with a dedication, is what it takes to achieve high goals, to be powerful, and to succeed in the realistic world. As we discussed in class, in “definition of success”, essay written by Korda, success spells materialistic acquisitions. Climbing the ladder of social status and showing myself as the most efficient person by hook-or-crook have become the parameters of success. On that basis, those who have made fortune through lottery can also be successful; those who cheated the general public, the government and made their life are successful. The officials of Enron, Martha Stewart, are then, very successful people, because they made more than their fair share of money and have name and fame too. Sadly, we stand witness to such downfall of morality, because when brain doesn't know the heart, there is drainpipe waiting to suck the humanity in. We have seen those who took more than their share, and those who lost everything bitterly. We are watching the business giants create an image to the government, the inner reality being totally different. Fall of Enron and scandal by Martha Stewart, are only examples. The government is not able to do much. They get to keep what they ‘earned’. Lost are those who lost their faith in the system. When we see these unfortunate events, I remember this quote “I prefer the company of peasants because they have not been educated sufficiently to reason incorrectly” by Michel de Montaigne (1553 - 1592). This is so true even today, though it was said over 400 years ago. Mere logical reasoning is the simple rule of good life.
I would like to conclude with some thoughts on well rounded education. “Education's purpose is to replace an empty mind with an open one” said Malcolm Forbes. An open mind has a wider vision, broader perspective, deeper sense of society, and higher levels of responsibilities. Only such open mind with 360 degree vision can be a true leader. Only such mind will foresee, and plan accordingly. In short, only such mind can and will become a statesperson or a scientist. It takes lot more than materialistic knowledge to lead a country, and similarly to lead a great research. A well rounded education must tie up age old wisdom with new scientific knowledge. Mind will evolve by drawing strength from both platforms. I would like to quote Dr. D. V. G., a great poet, scholar, and philosopher of India, “Like new shoots of spring on the aged roots of an ancient tree, when old knowledge is mixed with new innovations, new science rooted in matured wisdom, there is evolution of mankind” (verse 522, Dr. D. V. Gundappa, in “Manku-Thimmana Kagga”). When we are able to blend these two platforms harmoniously, then we need not have to seek anymore for the meaning of life else where.
Culture is the root of all the fine arts that we talk about. It taught us to draw, to sing, to narrate stories, to nurture the curiosity when traditional education was not formed. Humanity has come a long way without traditional education. Now with only materialistic education in focus, we are going away from humanity. Materialistic life has engulfed us to such a level that most of us don’t have time for any artistic appreciation, let alone express ourselves artistically. We enjoy the life in fast lane so much that we want to watch movies that are fast. We want to travel only in fast lane. We want to have lunch and dinner in a shortest possible time, without focusing on the art of cooking. We need to look at daily living as an art. Cultures that had this vision have survived for thousands of years on this planet and now they are being sidelined as slow and irrelevant. Only when we are rooted firmly in the safe grounds of these cultural system with arts, faith, and feelings, then we as mankind can evolve. Only with the harmony of the heart and the head that we can emerge as the distinct and the intelligent creatures of the universe. Only with humane we remain as humans, otherwise, we do not make much distinction with a logical machine such as a robot with an addition of cruelty and selfishness.
Bibliography
“Manku-Thimmana Kagga” by Dr. D. V. Gundappa (Translation by Drs. Rashi and Sampath, as “Dim-Tim’s Muses”)
http://www.jkrishnamurti.org/showthemedetails.asp?themesubid=32 (“Intellect Is not Intelligence”, from the book ‘What Are You Doing With Your Life ?’)
Quotations : M.K.Gandhi, From his book “My Experiences with truth” in the website.
Most quotations are from- http://www.quotationspage.com/subjects/
“Music under Soviet Rule” http://www.siue.edu/~aho/musov/contents.html
www.sulekha.com
www.RAWA.org
(An assignment for EWRT-1A in De Anza College, Cupertino, CA, USA; Dec 2002)
This happened long time ago, when most of these kids weren’t even born. This was in a small town in Karnataka state, India. I was in Government High School (like Public schools here), as 9th grade student. The staff could care less about the students. But there was one, who seemed to be an exception, Mr. G.K. He cared especially about girls who wanted to know more, who could visit him at his residence, to seek his guidance. Of course none liked him, neither the rest of the staff members, nor the students. He had an eerie look, as if piercing through the clothing of girls and scan their body. None liked him.
One Thursday evening, we, four friends were playing throw-ball (like volley-ball) in the front yard of our home. We were careless young girls shouting, cheering, and cursing one another in the name of the game. Hardly we noticed that Mr. G.K. was passing by. We were in our own wonderful world, cheering and cursing each other. Next morning at school, I got a call from him to meet him in staff room. There were all the other teachers, getting ready to go to their classes. I had one test in the very first hour. I had no idea why I had to meet him (call from a teacher to meet him/her is usually on the basis of some serious mistake, behavioral problem). He started to scold me, in a high voice. He said that the previous evening when we were playing, he heard me call him names. That was not true. But I had no one to support me, as he had not called other three girls. It was an emotional trauma, 23 years ago, for a 13 year old. But I didn’t give in. I stood my ground; said that I didn’t call him names and none of us four girls did anything like that.
He asked me to confess that I did call him names, which I refused. I was not ready to yield to an arrogant person just because he is my teacher. More so, his claim had no basis, it was false. I stood there in the staff room, in front of most of the teachers, tears in my eyes, but held my head high. My class teacher, Mrs. Bert, came to me and asked if she can call my parents, I said yes, without any hesitation. Almost everyone in town knew my Papa. She went and talked to Mr. G.K. I don’t know what she told him, he walked out of the room without a word. Mrs. Bert came up to me, stroked my head and asked me to attend the class. The first hour test was a total disaster, I couldn’t remember anything. Since that teacher was also present in the staff room when all that drama happened, he ignored that test score for me.
I can never forget what went on that Friday morning. I strongly believe that my Papa’s reputation as a strict, honest officer, and my record as a good student has seen me out of trouble that day. Truth won again.
(Written as class assignment for EWRT-1A at De Anza College, Cupertino, CA, USA; in October 2002)
ಸುಮಾರ್ ರಡ್ಡ್ ಸಾವಿರ ಇಸವಿದ ಪೊರ್ತುಗು ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಪ್ರಪಂಚೊಗು ಬ್ಲಾಗ್ ಪನ್ಪಿ ಶಬ್ದ ಸೇರ್ಂಡ್. ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಡ್ ಅಂತರ್ಜಾಲೊಡು ಕನ್ನಡದ ಬಗ್ಗೆ ಮಸ್ತ್ ಬೇಲೆ ಮಲ್ಪುನ ಡಾ. ಯು. ಬಿ. ಪವನಜ, ಆರೆನ ವೆಬ್ ಸೈಟ್- "ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ"ಡ್ ಬ್ಲಾಗ್ ಎಂಚ ಸುರು ಅಂಡ್, ಏರ್ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ಬರೆತೆರ್. ಬ್ಲಾಗ್ ಲೋಕೊಡ್ ತುಳು ಮಸ್ತ್ ಇಜ್ಜಿಡಲಾ ಪ್ರಕಾಶ್ ಶೆಟ್ಟಿ ಉಳೆಪಾಡಿ ಪನ್ಪಿನ ಪತ್ರಕರ್ತೆ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‍ಡ್ ಆರೆನ ಸೈಟ್- "ಪ್ರಕಾಶಕ.ಕಾಂ"ಡ್ ತುಳು ಬರವು ಪಾಡ್ದ್ ಇಂಟರ್ನೆಟ್‍ಗ್ ತುಳುತ ಪ್ರವೇಶ ಕೊರಿಯೆರ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ಎನ್ನ ನಿನೆಪು.
ಇತ್ತೆ ಸದ್ಯದ ದಿನೊಕುಲೆಡ್ ತುಳು ಬರವು ಒಂಜಾಂಡಲಾ ಇತ್ತಿನ ಬ್ಲಾಗುಲು ನಾಲೇನಾಲ್. ಆಂಡಲಾ, ತುಳುವೆರ್/ ತುಳುನಾಡ ಜೋಕುಲು ನಡಪುಡೊಂದ್ ಬರೊಂದಿಪ್ಪುನ ಕನ್ನಡ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬ್ಲಾಗುಲೆನ್ ಒಟ್ಟು ಪಾಡ್ನಗ ಸುಮಾರ್ ಐವ (೫೦) ಮಿಕ್ಕ್‍ದ್ ಬ್ಲಾಗಿಗೆರ್ ಬೊಕ್ಕೊ ಎಲ್ಪ (೭೦) ಮಿಕ್ಕ್‍ದ್ ಬ್ಲಾಗುಲು, ಅಂಚನೆ ನಾಲೈನ್ ವೆಬ್ ಸೈಟುಲು ಕಣ್ಣ್’ಗ್ ಬೂರಿಯೊ. ಅವೆನ್ ಪೂರ ಪಟ್ಟಿ ಮಲ್ತ್‍ದ್ ಬರವುದ ಕಡೆಟ್ ಕೊರ್ತೆ, ಆಸ್ತೆ ಇತ್ತಿನಕುಲು ತೂವೊನೊಲಿ. ಈ ಪಟ್ಟಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಂಡ್‍ದ್ ಯಾನ್ ಪನ್ಪುಜಿ.
ಒಂಜಾಂಡಲ ತುಳು ಬರವು ಇತ್ತಿನ ಬ್ಲಾಗುಲೆಡ್ ಮುಕ್ಯವಾಯಿನವು, ಇಂಚಪ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಪ್ರಪಂಚೊಗು ಕೈ ಪಾಡಿನಂಚಿನ ಡಾ. ವಾಮನ ನಂದಾವರೆರ್ ಬರೆಪುನ "ನಂದಾವರ". ಈ ಬ್ಲಾಗ್ಡ್ ತುಳು ಬಾಸೆಡೇ ಬರವು ಉಂಡು ಬೊಕ್ಕೊ ತುಳುನಾಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿನ್ ತೆರಿಪಾವುನ- ಚೆನ್ನೆಮಣೆತ ಬಗ್ಗೆ, ಆಟಿದ ಬಗ್ಗೆ- ಬರವುಲು ಉಲ್ಲೋ. ಅತ್ರಾಡಿ ಸುರೇಶ್ ಹೆಗ್ಡೆರೆನ "ಅಸುಮನ" ಬ್ಲಾಗ್‌ಡ್‌ಲಾ ತುಳು ಬರವು ಬರೆತೆರ್. "ಯಾನ್ ದಾಯೆ ತುಳುಟ್ ಬರೆಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ?" ಪಂಡ್‍ದ್ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಂಡ್‍ದ್ ಓದುಗೆರೆನ ಉತ್ತರ ದೆತೊಂದೆರ್. ತುಳುಟ್ ರಡ್ಡ್ ಬರವು ಉಲ್ಲೊ ಅರೆನ ಬ್ಲಾಗ್ಡ್.
ನನೊಂಜಿ ಬ್ಲಾಗ್ ತುಳುಟ್ ಕವನ ತೋಜಾವೊಂದು ಕುಲ್ಲುದಿನವು ಶಮ ನಂದಿಬೆಟ್ಟ ನಡಪುಡಾವುನ "ಮನಸಿನೊಳಗಿನ ಕುಸುಕುಸು". ಶಮ ಕಾಲೇಜ್‍ಡ್ ಉಪ್ಪುನಗ ಬರೆತಿನ ಕಬಿತೆನ್ ಪಾಡ್ದ್ ಐಕ್ ಕನ್ನಡದ ಭಾವಾನುವಾದನ್‍ಲಾ ಅಲ್ಪನೇ ಕೊರ್ತೆರ್. ಅಂಚ ತುಳು-ಕನ್ನಡ ಸಂಕದ ಕಜ್ಜಲಾ ಮಲ್ದೆರ್. ಕುಡೊಂಜಿ ತುಳು ಬರವು ಉಪ್ಪುನ ಬ್ಲಾಗ್ ಎನ್ನವೇ- "ಹರಿವ ಲಹರಿ". ಐಟ್ ಎಲ್ಯೆಲ್ಯ ಐನಾಜಿ ತುಳು ಕಬಿತೆಲೆನ್ ಪಾಡ್ದ್ ಅಲ್ಪಲಾ ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದ ಕೊರ್ತೆ- ತುಳು ತೆರಿಯಂದಿನಕುಲೆ ಅನುಕೂಲೊಗ್.
ಈ ಬ್ಲಾಗುಲು ಅತ್ತಾವಂದೆನೇ ಎಲ್ಪ ಮೀರ‍್ದ್ ಬ್ಲಾಗುಲು, ಐನಾಜಿ ಸೈಟುಲು, ಎನ್ನ ಗಮನೊಗು ಬತ್ತಿಲೆಕ್ಕೊ ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಜೋಕುಲೇ ಬರೆಪಿನವು. ಈ ಬ್ಲಾಗುಲೆಡ್ ತುಳು ಬಾಸೆಡ್ ಬರವು ಇಜ್ಜಿಡಲಾ, ತುಳು ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಬಗ್ಗೆ, ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಬಗ್ಗೆ ಓದೆರೆ ಬೋಡಾಯಿನಾತ್ ಬರವುಲು ತಿಕ್ಕುವೊ. ಕಾರ್ಟೂನ್ಸ್ ತೆಲಿಪುವೊ. ಕ್ಯಾರಿಕೇಚರ್ ನಲಿಪುವೊ. ಯಕ್ಷಗಾನದ ಚೆಂಡೆ-ಮದ್ದಲೆ, ಭಾಗವತಿಕೆದ ಜಾಗಟೆ-ತಾಳ, ರಂಗಸ್ಥಳದ ದೀಪ, ವೇಷದ ಅಬ್ಬರ- ಮಾತಲಾ ಈ ಬ್ಲಾಗುಲೆಡ್ ನಮಕ್ ಎದುರ್ ಬರ್ಪೊ. ಕಡಲ್ದ ಗಾಳಿ ನಮನ್ ಸೋಂಕುಂಡು. ಸುದೆತ ಸುಳಿ ನಮನ್ ಒಯ್ಪುಂಡು. ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ಲೋಕೊಡು ತುಳುವೆರೆನ ಎಲ್ಯ-ಮಲ್ಲ ಓಡೊಲು ನಲಿತೊಂದುಲ್ಲೊ.
ತುಳುವೆರ್ ಓಲು ಪೋಂಡಲಾ ದಾದಾಂಡಲಾ ಪೊಸತ್ತ್ ಮಲ್ತೊಂದು, ಬೇತೆ ರೀತಿಡ್ ಮಂಡೆ ಬಲಿಪಾದ್, ವಿಶೇಷವಾಯಿನ ಕಜ್ಜೊನ್ ಮಲ್ಪೆರೆ ಉತ್ಸಾಹ ತೋಜಾವೆರ್. ಅಕುಲಕುಲೆನ ವೃತ್ತಿಡ್ ದಿನದಿನಲಾ ನುರಿಯೊಂದ್ ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಅಪ್ಪೆನ ಕಡೆಕ್ ಗಮನ ಕಮ್ಮಿಯಾಪುಜಿ. ಬೇಲೆದ ನಡುಟೇ ಬ್ಲಾಗ್ ಬರೆಪೆರ್. ಬೇಲೆದ ಬಗ್ಗೆ, ಐತ್ತ ಅಂಚಿಂಚಿನ ಸುದ್ದಿದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಪುನ ಒಟ್ಟುಗೇ ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತದ ಪರಿಸರ/ ವಾತಾವರಣದ ಬಗ್ಗೆಲಾ ಬ್ಲಾಗುಲೆಡ್ ಬರೆವೊಂದು ಒರಿಯಗ್ ಗೊತ್ತಿತ್ತಿನ ವಿಷಯೊನ್ ನಾಲ್ ಜನೊಕುಲೆಗ್ ಪಟ್ಟುನ ಬೇಲೆ ಬ್ಲಾಗುಡ್ ಮಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೆರ್. ಈ ಬ್ಲಾಗಿಗೆರೆಡ್ ಆರ್-ಮೇರ್, ಕುಡೊರಿ-ಬೊಕ್ಕೊರಿ ಪಂಡ್‍ದ್ ಪುದರ್ ಪಣಿಯೆರೆ ಪೋಂಡ ಬರವು ಪುಟಮೀರ್‌ದ್ ಪೋಪುಂಡು. ಅಂಚಾಂದೇ ಉಂದೆನ್ ಈಡೆಗೇ ಉಂತಾವೆ.
ಈ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ತೇರ್‌ನ್ ಒಯ್ಪುನ ನಲಿಕೆ ನಮ ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಅಪ್ಪೆನ ಮುಟ್ಟೆಲ್‍ದ ಲೆಕ್ಕೊ ಪ್ರೀತಿದ ನಿಲೆ. ತುಳುವೆರೆಗ್ ನಾಡ್-ನುಡಿತ ಮಿತ್ತ್ ಉಪ್ಪುನ ಅಭಿಮಾನೊಗ್ ಆ ಕಡಲ್ ಸಾಕ್ಷಿ. ತುಳುವಪ್ಪೆನ ಜೋಕುಲೆಗ್ ಈ ಪ್ರೀತಿ ಇಂಚನೇ ಉಪ್ಪಡ್, ಅಕುಲೆ ಜೋಕುಲೆಗ್‍ಲಾ ಪಗರಡ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ನಮ ನಂಬುನ ದೈವ-ದೇವೆರೆಡ ಕೇಂಡೊನುವೆ.
71- http://bilimale.blogspot.com/ - ಡಾ. ಪುರುಷೋತ್ತಮ ಬಿಳಿಮಲೆ 72- http://tulu-research.blogspot.com/- "TULU research" - ರವಿ ಮುಂಡ್ಕೂರ್ 73- http://pramodc.wordpress.com/- "Cipher's Space" - ಪ್ರಮೋದ್ ಸಿ. 74- http://prakavi.wordpress.com/- "Prakavi's Zone" "ಪ್ರಕವಿಯ ವಲಯ"- ಪ್ರದೀಪ್ (11-11-2009) (ವಿಶ್ವ ತುಳು ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವಾಮನ ನಂದಾವರ ಅವರ ಒತ್ತಾಯ-ಒತ್ತಾಸೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಬರೆದ ಲೇಖನ; ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡ ೫೧ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಪೈಕಿ "ಕಲೆಂಬಿ"ಯಲ್ಲಿ ಈ ಲೇಖನ ಅಚ್ಚಾಗಿದೆ.)
ಉಪ್ಪಿನ ಕೆರೆಯ ಕೌತುಕ ನಗರಿ: ಭಾನುವಾರ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೬; ಸೋಮವಾರ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೭
ಸಂಜೆ ಐದೂವರೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಉಸ್ಸಪ್ಪಾಂತ ಹೋಟೆಲ್ ತಲುಪಿದೆವು. ಸೆಖೆಯಿದ್ದರೂ ಬಿಸಿಬಿಸಿ ಶವರಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ದಣಿವಾರಿಸಿಕೊಂಡು ಊರು ಸುತ್ತಲು ಹೊರಟಾಗ ಗಂಟೆ ಆರೂಮುಕ್ಕಾಲರ ಆಸುಪಾಸು. ಮೊದಲಿಗೆ ಯೂಟಾ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯ ಹೃದಯದತ್ತ ಹೊರಟೆವು. ಏರಿನ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಲೇ ದೇವಳದ ಗೋಪುರದಂತೆ ಕೊಂಚಕೊಂಚವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸಿ ತನ್ನ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ತೆರೆದಿಟ್ಟಿತು ಅಲ್ಲಿನ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್.
ಅದರ ಮುಂದಿನ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಸ್ತು ಹೊಡೆದು, ಒಂದೆರಡು ಸಲ ಕ್ಯಾಮರಾ ಕಣ್ಣು ಹೊಡೆದು, ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಖ್ಯಾತಿಯ ಮಾರ್ಮನ್ ಚರ್ಚ್ ಇರುವ ಟೆಂಪಲ್ ಸ್ಕ್ವಾರ್ ಕಡೆ ಓಡಿತು ಬಂಡಿ. ಅಲ್ಲಿ ತಲುಪಿದಾಗ ಏಳೂಕಾಲು.
ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹಾಲ್- ಹೊರಗಡೆಯಿಂದ
ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹಾಲ್- ಒಳಗಡೆಯಿಂದ ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಇಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಜರಗುತ್ತವಂತೆ.
ಟ್ಯಾಬರ್’ನ್ಯಾಕಲ್- ಹೊರಗಡೆಯಿಂದ
ಟ್ಯಾಬರ್’ನ್ಯಾಕಲ್- ಒಳಗಡೆಯಿಂದ ಇದರ ಸೂರು (ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು) ವಿಶಿಷ್ಟ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಗಿದ್ದು ಮುಖ್ಯ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡಿದರೆ ಧ್ವನಿವರ್ಧಕವಿಲ್ಲದೆ ಇಡೀ ಸಭಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಕೇಳಿಸುವದಂತೆ. ವಾರಕ್ಕೊಂದು ಬಾರಿ ಇಲ್ಲಿಂದಲೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆರ್ಗನ್ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಆಕಾಶವಾಣಿ ಮೂಲಕ ಪ್ರಸಾರವಾಗುವುದಂತೆ.
ಮುಖ್ಯ ಚರ್ಚ್- ಇದರೊಳಗಡೆ ಮಾರ್ಮನ್ನರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಪ್ರವೇಶ
ಉತ್ತರದ ವಿಸಿಟರ್ ಸೆಂಟರಿನೊಳಗೆ, ಮಾಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಜೀಸಸ್
ಸಾಲ್ಟ್ ಲೇಕ್ ಸಿಟಿಯ ಕನ್ವೆಂಶನ್ ಸೆಂಟರ್: ಸಾಲ್ಟ್ ಪ್ಯಾಲೇಸ್
ಎಂಟೂವರೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಹಿಮಾಲಯನ್ ಕಿಚನ್ ರೆಸ್ಟಾರೆಂಟಿನ ಒಳಹೊಕ್ಕಾಗ ಹಸಿವೆ ಕಾಡಿದ್ದು ಸುಳ್ಳಲ್ಲ. ರುಚಿಯಾಗಿತ್ತು ಊಟ. ನಾನ್ ಮತ್ತು ನೇಪಾಲಿ ಸ್ಪೆಶಲ್ ದಾಲ್. ಹೋಟೆಲ್ ಸೇರಿದಾಗ ನಿದ್ರೆಯೂ ಕಾಡುತ್ತಿತ್ತು.
ಮರುದಿನ, ಸೋಮವಾರ, ಕಾರಿನೊಳಗಿನ ಸಂತೆಯನ್ನೆಲ್ಲ ಸ್ವಲ್ಪ ಸರಿಪಡಿಸಿಕೊಂಡು, ದಾರಿ ಖರ್ಚಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವಷ್ಟನ್ನೇ ಕೈಗೆಟಕುವಂತೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾ ಕಡೆಗೆ, ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖರಾದೆವು. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೂ ಒಂದೆರಡು ನಿಲುಗಡೆಗಳಾದವು, ಈ ನೋಟಗಳಿಗಾಗಿ...
ಗ್ರೇಟ್ ಸಾಲ್ಟ್ ಲೇಕಿನ ನೀರು ಉಪ್ಪುಪ್ಪೇ ಇದೆಯಾ ಅನ್ನುವ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆಂದು ನೀರ ಬದಿಗಿಳಿದಾಗ ಅಸಾಧ್ಯ ದುರ್ನಾತ! ಅಸಂಖ್ಯಾತ ನೊಣಗಳ ಗದ್ದಲ. ಬಂಡೆ, ನೆಲವೆಲ್ಲ ಕಪ್ಪು ಕೆಸರಿಂದ ಸಿಂಪರಣೆಗೊಂಡಂತೆ ಕಾಣುವಷ್ಟು ನೊಣಗಳ ರಾಶಿ. ಅಲ್ಲೇ ಮನಸಾರೆ ನಗಲಾರದೆ, ಕಾರಿನೊಳಗೆ ಕೂತು ನಕ್ಕಿದ್ದೆ- ನಮ್ಮ ಪೇಚಿಗೆ.
ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶ ಸಾಗರದಾಳದಲ್ಲಿತ್ತು, ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ನೀರಪಾತಳಿಯಿಂದ ಮೇಲೆದ್ದು ಬಂದಾಗ ಸಾಗರದ ಉಪ್ಪು ನೀರು ಈ ಕೆರೆಯಲ್ಲುಳಿದದ್ದು ಇನ್ನೂ ಇದೆ, ಉಪ್ಪಾಗಿಯೇ ಇದೆ ಅನ್ನುವುದು ಈ ಉಪ್ಪಿನಕೆರೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆ.
ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯಾದ ಸಾಕ್ರಮೆಂಟೋ/ ಸ್ಯಾನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೋ ತನಕವೂ ಬರುವ ಹೈವೇ ೮೦ರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ‘ಉಪ್ಪಿನ ಹೊಲ’
‘ಉಪ್ಪು ಬೇಕೇ ಉಪ್ಪು...’
‘...ಊಟದ ಸವಿಗೆ ಉಪ್ಪು...’
ಹೈವೇ ೮೦ರ ಬದಿಯಲ್ಲಿ ‘ಗೋಲ್ಕೊಂಡಾ ಸಮ್ಮಿಟ್’! ಅದಕ್ಕೂ ತುಸು ಮೊದಲು ‘ಮೊಗಲ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್’ ಅನ್ನುವ ದಾರಿಫಲಕವನ್ನೂ ನೋಡಿದ್ದೆವು.
ಅಂತೂ ಇಂತೂ ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ಪ್ರವಾಸ ಮುಗಿಸಿ ಮನೆಗೆ ಬಂದು ಸೇರಿದಾಗ ರಾತ್ರಿ ಹತ್ತರ ಹತ್ತಿರ. ಒಂದಿಷ್ಟು ಊಟ ಮಾಡಿ ಹಾಯ್ ಎಂದು ಉಸಿರು ಬಿಟ್ಟು ನಮ್ಮ ಗೂಡಿನ ನಮ್ಮ ಬೆಡ್ದಿನ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದುಕೊಂಡಾಗ... ... ... ... ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರ ನೆನಪಾಗಲೇ ಇಲ್ಲ!
ಜ್ಞಾನಪೀಠಿಗ ಡಾ. ಯು.ಆರ್.ಎ. ಅವರ ಕುರಿತು ನನಗೆ ಏನೇನೂ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ ಅನ್ನಬಲ್ಲೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ತಿಳಿದ ಕೆಲವೊಂದು ವಿಚಾರಗಳು ಅಲ್ಲಿ-ಇಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮ ನೀಡಿದ ಅದರದೇ ಬಣ್ಣ ಬೆರೆಸಿದ ವರದಿಗಳು. ಅದು ಹೊರತು, ಸ್ನೇಹಿತರಿಂದ ಕೇಳಿ ಬಂದ ಅವರದೇ ಬಣ್ಣ ಸೇರಿದ ಸುದ್ದಿಗಳು. ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಈ ಹಿರಿಯ ಸಾಹಿತಿಯ ಪರಿಚಯ ನನಗೇನೂ ಎಂದೂ ಆಗಿದ್ದಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲೊಂದು ಇಲ್ಲೊಂದು ಎಂಬಂತೆ ಅವರ ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಓದಿದ್ದು ಬಿಟ್ಟರೆ, ಅವರ ಯಾವುದೇ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಓದುವದಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ನನಗೆ.
ಹಿರಿಯ ಅಮೆರಿಕನ್ನಡಿಗರೂ ನನ್ನ ಹಿತೈಷಿಯೂ ಆದ ಶ್ರೀ ನಾಗ ಐತಾಳರು, ‘ಯು.ಆರ್.ಎ. ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಗ್ರಂಥ ಹೊರತರುವ ಉದ್ದೇಶ ನನ್ನದು. ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಲೇಖನ ಬರೀಬೇಕು ನೀನು’ ಅಂತ ಕರೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಮೊದಲಿಗೆ ನಕಾರವಾಗಿಯೇ ಉತ್ತರಿಸಿದ್ದೆ. ನನ್ನೊಳಗೇ ಗೊಂದಲವಿತ್ತು. ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ನನ್ನನ್ನೇ ಕೇಳಿಕೊಂಡೆ. ಯು.ಆರ್.ಎ. ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಓದಲು ಸದವಕಾಶ ಅಂತ ‘ಕಾಯುತ್ತಿರುವ’ ನನಗೆ ಇದಕ್ಕಿಂತ ಒಳ್ಳೆಯ ಅವಕಾಶ ಇನ್ನೆಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕೀತು! ಮತ್ತೆ ಐತಾಳರೊಂದಿಗೆ ಮಾತಾಡುವಾಗ ನನ್ನ ಒಪ್ಪಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಅವರ ರಾಜಕೀಯ/ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿಲುವು/ಹೇಳಿಕೆಗಳಿಂದಾಗಿ, ನನಗೆ ಯು.ಆರ್.ಎ. ಕುರಿತಾಗಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಇಲ್ಲವಾದರೂ ಬರೆಯಬೇಕು. ನನ್ನ ಈ ‘ಮಾಧ್ಯಮ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರೇರಿತ’ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಬದಿಗಿರಿಸಿ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕವಾಗಿಯೇ ಅವರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಓದಿ (ಬೇರೆ ಯಾರ ವಿಮರ್ಶೆ, ವಿವರಣೆ, ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ, ಲೇಖನಗಳನ್ನೂ ಓದದೆ) ನನ್ನದೇ ಆದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಬೇಕು ಅಂತಂದುಕೊಂಡು ಈ ಬರವಣಿಗೆಗೆ ಕೈಹಾಕಿದ್ದೇನೆ.
ಇಂಥ ಒಂದು ಸಂದರ್ಭ ಒದಗಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಶ್ರೀ ಐತಾಳರಿಗೂ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ ಗೆಳತಿ ಶಾಂತಲಾಳಿಗೂ ಮೊದಲೇ ವಂದನೆಗಳು. ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ಮತ್ತು ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ನನ್ನ ಓದಿಗೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಾಗ, ಸ್ನೇಹಿತರೊಬ್ಬರು ‘ಅವಸ್ಥೆ’ಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಕೆಲವೊಂದು ‘ಸುದ್ದಿ’ಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡರು. ಅದರಿಂದಲೂ ನನ್ನನ್ನು ಹೊರತಾಗಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಪಟ್ಟೆ. ಅದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಬಿಟ್ಟು, ಅದರಾಚೆ ನಿಂತು ಒಂದು ಕೃತಿಯನ್ನು ಓದಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವೆ? ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎನಿಸಿತು. ಆ ನೆಲೆಯಲ್ಲೇ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡೆ. ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ಮತ್ತು ‘ಅವಸ್ಥೆ’- ಎರಡರಲ್ಲೂ ಕಂಡುಬರುವ ನಾಯಕ ಪಾತ್ರಗಳ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾನಸಿಕ ತಾಕಲಾಟಗಳನ್ನು, ಘರ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಈ ಲೇಖನದ ಕೇಂದ್ರವಸ್ತುವಾಗಿ ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ.
೧೯೬೫ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಾಗಿ ಮುದ್ರಣಗೊಂಡು, ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ ಹೆಗ್ಗೋಡಿನ ಅಕ್ಷರ ಪ್ರಕಾಶನದ ಮೂಲಕ ಹದಿಮೂರನೇ ಪ್ರಕಟಣೆ ಹೊಂದಿದ ಕೃತಿ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’, ನೂರಾಎಂಟು ಪುಟಗಳ ಹೊತ್ತಗೆ. ಈ ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಈಗಾಗಲೇ ಬಹಳಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಗಳಾಗಿವೆ; ವಿಮರ್ಶೆ-ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಹರಿದಾಡಿವೆ. ಕಾದಂಬರಿ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಬಹುತೇಕ ಕನ್ನಡಿಗರ ಮನ ತಲುಪಿದ ಈ ಕಥೆಯನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸುವ ಅಗತ್ಯ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆಯೇ, ೧೯೭೮ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಪ್ರಕಟವಾಗಿ, ೨೦೦೮ರಲ್ಲಿ ಹೆಗ್ಗೋಡಿನ ಅಕ್ಷರ ಪ್ರಕಾಶನದ ಮೂಲಕ ಐದನೇ ಮುದ್ರಣ ಕಂಡ ‘ಅವಸ್ಥೆ’, ನೂರಾಐವತ್ತೆರಡು ಪುಟಗಳ ಪುಸ್ತಕ. ಇದರ ಕುರಿತಾಗಿಯೂ ಹಲವಾರು ಲೇಖನಗಳು ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿಯೂ ಇದು ಅಲೆ ಹುಟ್ಟಿಸಿದೆ. ಇದರ ಕಥೆಯನ್ನೂ ಆವರ್ತಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿಲ್ಲ. ಇವೆರಡೂ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ನಾಯಕರು- ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ದ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯ ಮತ್ತು ‘ಅವಸ್ಥೆ’ಯ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಗೌಡ- ತಮ್ಮೊಳಗೆ ಆಂತರಿಕ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಗೊಂದಲದಲ್ಲಿ ಬೀಳುತ್ತಾರೆ, ವೈಚಾರಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗುತ್ತಾರೆ. ತರ್ಕ-ವಾದ-ಸಮರ್ಥನೆಗಳ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈಯೆಲ್ಲ ತಾಕಲಾಟಗಳಲ್ಲೇ ಈ ಪಾತ್ರಗಳೂ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಓದುಗನ ಮನದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬದಂತೆ ಕಂಡು ಇನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತೀರಾ ಪರಕೀಯವಾಗಿ ನಿಂತುಬಿಡುತ್ತವೆ; ವಾಸ್ತವದ ವಾಸನೆಯೇ ಇಲ್ಲದಂತೆ ಅಸಹಜವಾಗುತ್ತವೆ, ನಮ್ಮದೇ ತುಣುಕುಗಳಂತೆ ಅಂಗಳದ ನೆರಳಾಗುತ್ತವೆ.
ಕೊನೆಯಿಂದ ಮೊದಲ್ಗೊಂಡು:
ಈಯೆರಡೂ ಕಥಾನಕಗಳಲ್ಲಿ, ನಾಯಕ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನಾಂತರಗಳಿವೆ. ಕಥೆಗಳು ಅಂತ್ಯವೊಂದರ ಪ್ರಸ್ತಾಪದಿಂದಲೇ ಮೊದಲಾಗುವುದು, ನಾಯಕರ ಹಿರಿಮೆ ಗಳಿಸುವಂಥಾ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳು, ಅವರ ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳು, ಅದನ್ನವರು ಮೀರುವ/ಮರೆಸುವ ಸಂದರ್ಭಗಳು, ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳು ಅವರನ್ನು ಧುತ್ತೆಂದು ಎದುರ್ಗೊಳ್ಳುವ ಸಂದರ್ಭಗಳು... ಹೀಗೆ ಕಥಾಹೆಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನಾಂತರಗಳಾದರೆ, ಪಾತ್ರಗಳಾಗಿ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡರದು ಸಂಕೀರ್ಣ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳು. ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ನೇರ ಸರಳವೆಂಬಂತೆ ಕಂಡುಬಂದರೂ ಆಳದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮೊಳಗೇ ದ್ವಂದ್ವ ಕಾಣುವ ಪಾತ್ರಗಳು.
‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ದ ಕಥೆಯೂ ನಾಯಕನ ಗೊಂದಲವೂ ಒಂದು ಶವಸಂಸ್ಕಾರದ ಪ್ರಶ್ನೆಯಿಂದಲೇ ಶುರುವಾಗುತ್ತವೆ. ಅಗ್ರಹಾರವೆಲ್ಲ ಗೌರವಿಸುವ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ತಮ್ಮವನೊಬ್ಬನ ಶವಸಂಸ್ಕಾರವೇ ಪಲ್ಲಟಸ್ಥಾನವಾಗಿ ಆಚಾರ್ಯರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವೇ ಸಂಸ್ಕಾರಕ್ಕೊಳಗಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿಯತನಕ ಆತ ಗಳಿಸಿ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಗೌರವ, ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಗಳೆಲ್ಲ ನಾರಣಪ್ಪನ ಶವದಂತೆಯೇ ಏಕಾಏಕಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೇ ಆಗುತ್ತವೆ. ತನ್ಮೂಲಕ ಅವರೊಳಗೆ ಗೊಂದಲಗಳು, ದ್ವಂದ್ವಗಳು, ಆತ್ಮ ವಿವೇಚನೆಗಳು, ನೆನಪುಗಳ ಮರುವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಈ ಘರ್ಷಣೆಗಳ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಆತ ವಾಸ್ತವದೊಂದಿಗೆ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗುವ ನಿರ್ಧಾರ ತಾಳುತ್ತಾರೆ ಅನ್ನುವಲ್ಲಿಗೆ ಕಥೆಗಾರ ಓದುಗರನ್ನು ತಂದು ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಾಸ್ತವದ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾದಾಗ ಏನಾಗುತ್ತದೆ? ಇದು ಓದುಗರ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಕಥೆಗಾರನಿಗಲ್ಲ.
‘ಅವಸ್ಥೆ’ಯ ನಾಯಕ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡನ ಕಥೆಯೂ ಆತನ ಅವಲಂಬಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ‘ಇನ್ನೂ ಐವತ್ತು ತುಂಬುವುದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆಯೇ ಅವನು ಸಾಯುತ್ತಾ ಮಲಗಿದ್ದಾನೆ.’ ಅನ್ನುವ ವಾಕ್ಯದಿಂದ ಮೊದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಧಾರ್ಷ್ಟ್ಯದ ಗಡಸು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಬರುವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ತನ್ನೊಳಗಿನ ಹುಲಿಯನ್ನು ಸವಾರಿ ಮಾಡುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಸಾವಿನ ಬಾಗಿಲಲ್ಲಿ ನಿಂತವನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಆತನ ಸಿಡುಕು ಸ್ವಭಾವ ಆತನಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ/ ದುರಭಿಮಾನದ ಸಂಕೇತವಾಗಿಯೂ ಆಳದಲ್ಲಿರುವ ಕೀಳರಿಮೆಯ ಗುರುತಾಗಿಯೂ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದರ ಸ್ಪಷ್ಟ ಕುರುಹು ಕಥಾನಕದ ಮೊದಲಲ್ಲೇ ಆತ ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯ ಮೇಲೆ ತೋರುವ ದೌರ್ಜನ್ಯದಲ್ಲಿ, ಆಕೆಯೊಂದಿಗೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಿಡುಕು ವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ನಿಖರವಾಗುತ್ತದೆ. ದುರಭಿಮಾನ, ಕೀಳರಿಮೆಗಳುಳ್ಳ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ನಿಂತವರನ್ನೂ ತನ್ನವರನ್ನೂ ದೌರ್ಜನ್ಯದಿಂದ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಇದರಿಂದ ಆತನಿಗೆ ತೋರಿಕೆಗಾದರೂ ಮೇಲ್ಮೆಯ ಭಾವವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಕಥೆಯ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ತಾನು ಈವರೆಗೆ ಕಂಡದ್ದನ್ನು, ಪಡೆದದ್ದನ್ನು ಎಲ್ಲ ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೊಂದು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುವ ಆಸೆ ತೋರುತ್ತಾನೆ. ಹೊಸತೊಂದು ಜೀವನದತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ.
ತಾಕಲಾಟಗಳ ಸಮಾನಾಂತರ:
‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ವು ಹಲವಾರು ಹಿನ್ನೆಲೆ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಹೆಣೆದುಕೊಂಡು ಕೇವಲ ಏಳೆಂಟು ದಿನಗಳ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ವಿದ್ಯಮಾನದ ಕಥನವಾದರೆ, ‘ಅವಸ್ಥೆ’ಯು ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡನ ಬಹುಪಾಲು ಜೀವಿತದ ಕಥಾನಕ. ಇಬ್ಬರು ನಾಯಕರೂ ಅಹಂಭಾವವೇ ತೀವ್ರವಾಗುಳ್ಳವರು. ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರ ಅಹಂಭಾವ ಅಷ್ಟೊಂದು ಗಾಢವಾಗಿ ಎದ್ದು ತೋರುವುದಿಲ್ಲವಾದರೂ ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಮೂಲ ಧಾತು ಅಹಂ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡನ ಪಾತ್ರವೂ ಅಹಂಕಾರಕ್ಕೇ ಹೇಳಿ ಮಾಡಿಸಿದಂತಿರುವಂತಹುದು. ಈ ಗುಣದಿಂದಲೇ ಆತನಿಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ, ಸಹಪಾಠಿಗಳ, ನಂತರ ಸಹಚರರ ಗೌರವ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯ:
‘ಒಣಗಿ ಮುರುಟಿದ ಭಾಗೀರಥಿಯ ಕೀಚುಗಾಯಿ ದೇಹಕ್ಕೆ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿಸಿ, ಮಡಿಯುಡಿಸಿ, ಯಥಾವತ್ತಾಗಿ ಪೂಜೆ ನೈವೇದ್ಯಾದಿಗಳು ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ, ದೇವರ ಪ್ರಸಾದದ ಹೂ ಮುಡಿಸಿ, ತೀರ್ಥಕೊಟ್ಟು, ಅವಳಿಂದ ಕಾಲು ಮುಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಆಶೀರ್ವದಿಸಿ, ರವೆಗಂಜಿಯನ್ನು ಬಟ್ಟಲಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರು ತಂದರು.’ ಎನ್ನುವ ಏಕವಾಕ್ಯ ಪರಿಚ್ಛೇದದಿಂದ ಮೊದಲಾಗುವ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರ ಪಾತ್ರದ ಮೊದಲ ಚಿತ್ರಣವೂ ಅದೇ. ಇಲ್ಲಿಯೇ ಅವರ ಧರ್ಮಶ್ರದ್ಧೆ ಎದ್ದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ರೋಗಿಯಾಗಿರುವ ಭಾಗೀರಥಿಯನ್ನು ತಾನೇ ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿಸುವ ಅವರೇ ಆ ನಂತರ ದೇವರ ಪ್ರಸಾದದ ತೀರ್ಥ-ಹೂ ಕೊಟ್ಟು ಅವಳಿಂದ ಕಾಲು ಮುಟ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಮಾತ್ರ ಪತಿ-ಪತ್ನಿಯ ಸಂಬಂಧ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅದರ ಮರುಕ್ಷಣದಲ್ಲೇ ‘ನಿನ್ನ ಗಂಜಿ ಮೊದಲಾಗಲಿ’ ಎನ್ನುವಾಗ ಮತ್ತೆ ರೋಗಿ-ಶುಶ್ರೂಷಕ ಸಂಬಂಧಕ್ಕೆ ಹೋಗಿಬಿಡುತ್ತದೆ. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರು, ‘ಇವಳು ರೋಗಿಯಾದ್ದರಿಂದ ನಾನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹದವಾದೆ’ ಎಂದು ಹಿಗ್ಗುವಾಗ, ಅವರ ಹಿಗ್ಗು ಅಹಂಭಾವದಂತೆ ತೋರುವುದೂ ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ. ‘ಮುಕ್ತಿಮಾರ್ಗದ ತನ್ನ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆಂದೇ ಭಗವಂತ ತನಗೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಜನ್ಮ ಕೊಟ್ಟು ಇಂತಹ ಸಂಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ತನ್ನನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿದ’ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುವವರು ಏಳಲಾಗದ ನಿತ್ಯರೋಗಿ ಪತ್ನಿಯಿಂದ ದಿನವೂ ಕಾಲುಮುಟ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುವದು ಅವರ ನಿಷ್ಕಾಮಕರ್ಮದ ಅಂಗದಂತೆ ಕಾಣುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣತ್ವದ, ಗಂಡನಾಗಿರುವ ಹಿರಿತನದ ಅಧಿಕಾರದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ.
‘ಮಹಾ ತಪಸ್ವಿ, ಜ್ಞಾನಿ, ವೇದಾಂತ ಶಿರೋಮಣಿ’ ಅನ್ನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರು, ನಾರಣಪ್ಪನ ಶವ ಸಂಸ್ಕಾರದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ದೂರಾಲೋಚನೆ ಮಾಡಲೇ ಇಲ್ಲ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯದ, ಧರ್ಮ-ಶಾಸ್ತ್ರಗಳ, ದೇವರ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಸಿಲುಕಿ ಯೋಚಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅವರು ಅದೆಂಥ ಜ್ಞಾನಿ? ವೇದಾಂತ ಶಿರೋಮಣಿಗೆ ಶವವೊಂದು ನಿರ್ಜೀವ ವಸ್ತು ಎನ್ನುವ ಅರಿವು ಮೂಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅದೇ ಅರಿವು, ಅಲ್ಪಜ್ಞಳಾದ ಚಂದ್ರಿಗೆ ಎರಡನೇ ರಾತ್ರೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತದೆ. ‘ಅದೊಂದು ಶವ, ಅದು ಕೊಳೆಯುತ್ತಿದೆ. ಅದನ್ನು ದಹಿಸಬೇಕು’ ಅನ್ನುವ ಒಂದೇ ಪ್ರಜ್ಞೆಯಿಂದ ಆಕೆ ನಾರಣಪ್ಪನ ಸ್ನೇಹಿತರಿಂದ- ಅವರು ಮುಸಲ್ಮಾನರಾದರೂ- ಆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಸಿಯೇ ಊರು ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಡುತ್ತಾಳೆ. ಇದೆಲ್ಲದರ ಸುಳಿವಿಲ್ಲದ ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ, ಮೇಳಿಗೆಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ, ತನ್ನೆಲ್ಲಾ ದ್ವಂದ್ವಗಳ ನಡುವಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ಸಾತ್ವಿಕತೆಯ ಮೂಲಕ್ಕೆ ಏಟು ಬಿದ್ದಾಗಲಷ್ಟೇ ಈ ದೇಹದ ನಶ್ವರತೆಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಉದಯಿಸುತ್ತದೆ. ‘ಸುಟ್ಟುಹೋಗಬೇಕಾದ ಒಂದು ವಸ್ತು ಸುಟ್ಟುಹೋಗಬೇಕಾದ ವಸ್ತುಗಳ ನಡುವೆ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಯಿತು’ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಹಂಭಾವ ದಣಿದಿತ್ತು, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ದೃಷ್ಟಿ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.
‘ಯಾವತ್ತಿನಿಂದಲೂ ಈ ನಾರಣಪ್ಪ ತನಗೆ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿಯೇ ಉಳಿದ’ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುವ ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಅವನ ಹಠವನ್ನೂ ಮೀರಿಸಿ, ತಾನು ಗೆದ್ದೇ ಗೆಲ್ಲುತ್ತೇನೆನ್ನುವ ಹಠವಿತ್ತಲ್ಲ; ಅದೂ ಅವರ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬರುವುದು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕದ ನಿರಾಶೆಯ ಘಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ. ಆಗ ಅವರ ಮೇಲ್ಮೆ ತಲೆತಗ್ಗಿಸಿದ ಹೊತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಒಂದು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಮಗ್ಗುಲು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ನಾರಣಪ್ಪ ತನಗೆ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಆತನನ್ನು ಮೀರಿಸುವ ಹಠ ತಾನು ತೊಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆನ್ನುವದು ಅವರ ತಿಳಿವಿಗೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಆಗೆಲ್ಲ ಆತ ತನ್ನನ್ನು ಕಂಡು ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲುವ, ಕುಡಿದಿದ್ದಾಗ ಮುಖ ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವ ನಡವಳಿಕೆಗಳೇ ಗೌರವ ಭಾವದಂತೆ ತೋರಿ ಆಚಾರ್ಯರ ಗರ್ವ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿತ್ತು. ಈತನನ್ನು ತಾನು ಗೆದ್ದೇ ತೀರುವೆನೆನ್ನುವ ಛಲಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರ ಅಹಮಿಕೆಗೆ ಒತ್ತು ಕೊಡುತ್ತಿತ್ತು.
ತನ್ನ ತಪಃಶಕ್ತಿಯಿಂದ ನಾರಣಪ್ಪನನ್ನು ಜರ್ಜರಗೊಳಿಸಿ ಅವನೊಳಗೆ ಅಮೃತ ಹರಿಸಬೇಕೆನ್ನುವ ಅವರ ಹಂಬಲವನ್ನು ಅವರು ಮರುಕವೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮೊಳಗಿನ ಸಾತ್ವಿಕ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಅವನನ್ನು ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವಲಯದೊಳಗೆ ಸೆಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆಂದು ನಂಬಿದ್ದರವರು. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಆತನ ಆವೇಶ-ಆವೇಗಗಳ ಎದುರು ಹತಾಶರಾದರೂ ತೋರಗೊಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವರೊಳಗಿನ ತಲ್ಲಣ, ವ್ಯಾಕುಲತೆಗಳು, ‘ಚಿತ್ತವೃತ್ತಿಯ ನಿರೋಧ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ’ ಎನ್ನುವಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ತೋರುತ್ತವೆ. ಅವರಿಗೆ ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯ ಬಗೆಗೆ ಸಂಶಯ ಆರಂಭವಾದ ಲಕ್ಷಣವದು. ಅದರಿಂದಾಗಿಯೇ, ತಾವು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ರಸಭರಿತ ಕತೆಗಳ ಬದಲು ವ್ರತದ ನೀತಿ ಕತೆಗಳನ್ನು ಹೇಳತೊಡಗಿದರು. ಅಲ್ಲಿಯೇ ಅವರ ಅಂತಃಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ನಾರಣಪ್ಪ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿದಂತೆ. ಅವನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಹೇಳಿದ ಬೆಳ್ಳಿ-ಶ್ರೀಪತಿಯ ಕತೆಯಿಂದಾಗಿ ಈ ಬದಲಾವಣೆ ಆಗಿಹೋಯಿತು. ಇವೆಲ್ಲ ಅವರ ಅರಿವಿಗೆ ಬರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಸಮಯ ಮಿಂಚಿಹೋಗಿತ್ತು.
‘ನಾರಣಪ್ಪನ ಸವಾಲು ತ್ರಿವಿಕ್ರಮ ಪಾದವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಲೇ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರು ಧೈರ್ಯಗೆಡುತ್ತಾರೆ. ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಸಿಗಲಾರದಾಗ ಅವರಿಗಾಗುವ ಹತಾಶೆಯೂ ಅವರನ್ನು ಜರ್ಜರಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟರಲ್ಲೇ ದಾಸಾಚಾರ್ಯರು, ಚಂದ್ರಿ ಕೊಟ್ಟ ಚಿನ್ನದಿಂದ ಮಾರುತಿಗೆ ಕಿರೀಟ ಮಾಡಿಸಿರೆನ್ನುವ ಮಾತು ಅವರಿಗೆ ಆಶಾಕಿರಣವಾದರೂ ಮತ್ತೆ ಅವರು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದ ಕಡೆ ನೋಡುತ್ತಾರೆಯೇ ಹೊರತು ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ, ಮಾನವೀಯವಾಗಿ, ಕೊಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಹೆಣದ ಬಗ್ಗೆಯಾಗಲೀ ಊಟ-ಉಪಾಹಾರವಿಲ್ಲದ ಅಗ್ರಹಾರದ ಇತರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಬಗ್ಗೆಯಾಗಲೀ ಯೋಚಿಸುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಅರೆಮರುಳು ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಮ್ಮನ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಸತ್ಯ- ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೆಂದು ಹೇಳತಿರೋರೆಲ್ಲ ಈಗ ಅವನ ಹೆಣಾನ ತೆಗೀದೇ ಕೂತಿದೀರಲ್ಲೋ. ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಯಿತೋ ನಿಮ್ಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯ? ರೌರವ ನರಕಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದು ಸಾಯ್ತೀರಿ... ...ಅಗ್ರಹಾರದಲ್ಲಿ ರಾತ್ರೆಯೆಲ್ಲ ಒಂದು ಹೆಣಾನ ಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡದೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡದ್ದು ಉಂಟ?’- ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಹೊಳೆಯದೇ ಹೋಗುವುದು ಆಶ್ಚರ್ಯ.
ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕಾರದ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ ದೊರಕದಾಗ ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ತನಗಿರುವ ಅಹಂಕಾರ, ಮೇಲ್ಮೆಯ ಭಾವ, ಮಾನ-ಖ್ಯಾತಿಗಳ ಯೋಚನೆ, ಇತರರ ಮೂದಲಿಕೆಯ ಅಂಜಿಕೆ, ಎಲ್ಲವೂ ಅರಿವಿಗೆ ಬರುತ್ತವೆ. ‘...ಅಹಂಕಾರಕ್ಕಿಷ್ಟು ಬೆಂಕಿಯಿಟ್ಟಿತು...’ ಅಂತಲೂ ಅಂದುಕೊಳ್ಳುವವರು ನಿರ್ಣಯಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಅಲ್ಲಿಗೇ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಮಾರುತಿಯ ಅಪ್ಪಣೆ ಪಡೆಯುವ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ದಿನ ಹೆಣವನ್ನು ನಾರಗೊಡುತ್ತಾರೆ. ಅಂದರೆ, ಹೆಣ ಕೊಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಂದಿಗ್ಧಕ್ಕಿಂತಲೂ ತಮ್ಮಿಂದ ಉತ್ತರಿಸಲಾಗದ ಗೊಂದಲದ ಅವಮಾನ ಅವರಿಗೆ ಮುಖ್ಯವಾದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ನಾರಣಪ್ಪನನ್ನು ತನ್ನ ತಪಃಶಕ್ತಿಯಿಂದ, ಪುಣ್ಯಶಕ್ತಿಯಿಂದ ವಿವೇಕಕ್ಕೆ ಎಳೆಯುತ್ತೇನೆಂದು ಅವರಿಗಿದ್ದದ್ದು ಹಠವೆಂದು ಅವರ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದರೂ ಅದರ ಪರಿಣಾಮ ಮಾತ್ರ ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಒಂದಿಡೀ ಹಗಲಿನ ಫಲವಿಲ್ಲದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಕೊನೆ ನಿರಾಶಾದಾಯಕವಾದಾಗ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ದೇವರಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಆಚಾರ್ಯರಿಗಾದ ಅವಮಾನ-ಅನುಮಾನ ಹತಾಶೆಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಹಾಕಬಹುದು. ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ದೌರ್ಭಾಗ್ಯನ ದೀನತೆಯಲ್ಲಿ ರಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ತಡವರಿಸಿದವರಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗುವುದು ಚಂದ್ರಿಯ ಆರ್ದ್ರ ಹೃದಯ. ಇಲ್ಲೆಲ್ಲ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಇನ್ನೊಂದೇ ಮುಖ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಮುಳುಗುತ್ತಿದ್ದವನಿಗೆ ಹುಲ್ಲು ಕಡ್ಡಿಯೇ ಆಸರೆಯಂತೆ ಕಾಣುವ ಹಾಗೆ ಇವರೂ ಹತಾಶೆಯ ಕತ್ತಲ ಕೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂಟಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಸಿಕ್ಕಿದ ಚಂದ್ರಿಯನ್ನು ಉದ್ವೇಗದಿಂದ ಗಾಬರಿಯಿಂದ ಆತುಕೊಂಡರು.
ಅದರ ಮುಂದಿನ ಅಂಗ ನಾಟಕೀಯವೇ ಆದರೂ ಆಚಾರ್ಯರ ಇನ್ನಷ್ಟು ಆಳದ ದ್ವಂದ್ವಕ್ಕೆ, ಸಂದಿಗ್ಧಕ್ಕೆ, ಸ್ವ-ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಅವರ ಆಂತರಿಕ ಸಂಸ್ಕಾರ ಇನ್ನೊಂದು ವಲಯದಲ್ಲಿ ಪರಿಷ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಕ್ರಿಯೆಯ ಆರಂಭಿಕ ಸೂಚನೆ ಆಚಾರ್ಯರು, ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಘಟನೆಯನ್ನು ಉಳಿದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ತಿಳಿಸುವಂತೆ ಚಂದ್ರಿಯನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ನಡೆದದ್ದರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇನೂ ಪಾಲಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ತಮ್ಮ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ ಅನ್ನುವಂತೆ; ಆಕೆಯೇ ಜವಾಬ್ದಾರಳು ಅನ್ನುವಂತೆ. ಈ ಮಾತನ್ನು ಚಂದ್ರಿಗೆ ಹೇಳಿ ಅವರು ನಿರಂಬಳರಾಗುವ ಪರಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿಂದ ಜಾರಿಕೊಳ್ಳುವವರಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ವೇದಾಂತ ಶಿರೋಮಣಿಯಂತಲ್ಲ. ಅಲ್ಲವರು ಕೇವಲ ಗಂಡು ಮಾತ್ರವೇ ಆಗಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ಪೊರೆ ಕಳಚಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಮಾರುತಿಯಿಂದ ಉತ್ತರ ದೊರೆಯದ ಅವಮಾನದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿ ಪಾಂಡಿತ್ಯದ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯದ ಪೊರೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರು ಹೊಸದೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಸಂಸ್ಕಾರಗೊಳ್ಳುವ ಹಾದಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಂಡರು.
ಚಂದ್ರಿಯ ಪ್ರಕರಣದ ನಂತರ ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಕೇವಲ ಮಾನವ ಭಾವನೆ-ಕಾಮನೆಗಳ ವಾಸನೆ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬರತೊಡಗುತ್ತವೆ. ನಿತ್ಯರೋಗಿ ಪತ್ನಿ, ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡವಳು, ಅಂದು ಹೇಸಿಗೆಯ ಮತ್ತು ಸುತ್ತೆಲ್ಲ ಹರಡಿರುವ (ನಾರಣಪ್ಪನ ಶವದ ಮತ್ತು ಸತ್ತ ಇಲಿಗಳ) ನಾತದ ಮೂಲವೆನ್ನುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಾಳೆ. ತನ್ನ ಜೀವನ ಕ್ರಮವೆಲ್ಲ ಸ್ಮೃತಿಪಟಲದಲ್ಲಿ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಹದಿನಾರನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ವೇದಾಂತ ಕಲಿಯಲು ಕಾಶಿಗೆ ಹೊರಟಾಗಿನ ಮನಃಸ್ಥಿತಿಗೇ ಈಗ ಹಿಂತಿರುಗಿದಂತೆ ಅವರಿಗನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲೆಲ್ಲ ಅವರೊಳಗೇ ನಡೆಯುವ ತರ್ಕ-ವಾದ ಸರಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಚಾರ್ಯರ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಅಲುಗಾಡಿ ಸಡಿಲಾಗುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅವರೊಳಗೆ ಎಂದೂ ಕಂಡಿರದಿದ್ದ ಕಲ್ಪನೆಗಳೆಲ್ಲ ರೂಪ ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಮದುವೆಯಾಗಿ ಸಂಗಾತಿಯಾದವಳು ಮತ್ತು ದೇಹಸುಖ ಸಂಗಾತಿಯಾದವಳು- ಇಬ್ಬರೂ ತನ್ನನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೋದರೆ ತಾನು ಅನಾಥನೆನ್ನುವ ಭಾವ ಅವರಿಗೆ ಗೋಚರವಾಗುತ್ತದೆ. ವೇದಾಂತ ಶಿರೋಮಣಿಯ ಪಾಂಡಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅದುತನಕ ಅನುಸರಣೆ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು ಮಾತ್ರವಿದ್ದು ಆ ಪೊಳ್ಳು ಮಹಲು ಕಾಡಿನ ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ ಪುಡಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ತತ್ಪರಿಣಾಮ ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಅಯೋಮಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ಗೊಂದಲ ಗೋಜಲಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನತ್ತ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ದೈನ್ಯದಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ಅಳೆದು ತೂಗಿ ಕೊನೆಗೂ ಹೇಳಿದ್ದು ಅರ್ಧ ಸತ್ಯ- ‘ನಾನು ಸೋತೆ... ನಿಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಿದಂತೆ ಮಾಡಿ...’. ಸತ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಛಾತಿಯನ್ನು ಅವರು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದು ಬರಿಯ ಸೌಜನ್ಯದ ಮಾತಾಡಿದ್ದರು.
ಹಿಂದಿನ ಎಲ್ಲ ಘಟನೆಗಳ ಮೆಲುಕಿನಲ್ಲಿ ನಾರಣಪ್ಪ ಆಡಿದ ಮಾತುಗಳೆಲ್ಲ ನೆನಪಾಗುವಾಗ, ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ನಮ್ಮ ಕರ್ಮಕ್ಕೆಲ್ಲ ಪ್ರತಿಫಲ ಇರುವಂತೆಯೇ ತದ್ವಿರುದ್ಧ ಫಲವೂ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂದಿದ್ದ ಮಾತು ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ಶಾಕುಂತಲೆಯ ವರ್ಣನೆ ಕೇಳಿ ತಡೆಯಲಾಗದೆ ಹೊಲೆಯರ ಹೆಣ್ಣನ್ನು ತಬ್ಬಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಹುಡುಗನ ಕತೆ ಮರುಕಳಿಸುತ್ತದೆ. ಹಿಂದಿನಂತಲ್ಲದೆ, ಆ ಹೆಣ್ಣು ಯಾರಿರಬಹುದೆನ್ನುವ ಯೋಚನೆಯೂ, ಅವರ ಬಾಹ್ಯ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಗೋಚರವಾಗಿರದಿದ್ದ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಸೌಂದರ್ಯವೂ ಈಗ ಹೊಸ ಹೊಳಹಿನಲ್ಲಿ ಎದ್ದುಬರುತ್ತವೆ. ಅವಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವ ದಾಹವಾಗುತ್ತದೆ. ಧರ್ಮಕರ್ಮಕ್ಕೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಆಚಾರ್ಯರು ದೇಹಧರ್ಮದ ಕರೆ ಆಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಾನು ನಿರನುಭವಿಯಾಗಿ ಉಳಿದೆನೆಂದು ಹಲುಬುತ್ತಾರೆ. ತಾನು ಕಾಮವನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೂ ಕಾಮ ತನ್ನನ್ನು ಬಿಡಲಿಲ್ಲವೆಂದು ಸಮಾಧಾನ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಪಳಗಿಸಿ ಒಳಗೆ ಅಡಗಿದ್ದ ಹುಲಿಯಂತೆ ತನ್ನೊಳಗಿದ್ದ ಕಾಮ ಚಂದ್ರಿಯ ಸ್ಪರ್ಶದಿಂದ ತನ್ನ ಸ್ವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ನೆಗೆದು ಹಲ್ಲು ತೋರಿಸಿತೆಂದು ಸಮಝಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.
ದೇಹಧರ್ಮದ ಕರೆಗೆ ಓಗೊಟ್ಟವರೇ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಮೂಗಿಟ್ಟ ಮೃಗದಂತೆ ತಾನು ಚಂದ್ರಿಯನ್ನು ಕೂಡಿದ್ದ ಕಾಡು ಹೊಕ್ಕು ಅಲ್ಲಿನ ಮಣ್ಣಿನ ವಾಸನೆ, ಹುಲ್ಲಿನ ವಾಸನೆ, ಸುಗಂಧಿಯ ಬೇರಿನ ವಾಸನೆ ಹೀರುವುದು ಅವರೊಳಗಿನ ಮಾನವ ಸಹಜ ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳ ಪ್ರತೀಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕಾರಫಲದಿಂದ ಪುಣ್ಯ ಸಂಚಯಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಜನ್ಮ ಪಡೆದೆ ಎಂದೇ ಅದುತನಕ ನಂಬಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದ ಜ್ಞಾನಿ ಕೇವಲ ಮಾನವ ಜೀವಿಯಾಗಿ ವಾಸನೆಯ ಬೆನ್ನುಹತ್ತಿರುವುದು ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಅಜ್ಞಾನಗಳ ವಲಯಗಳನ್ನು ಮಸುಕುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ್ದಂತೆ ಹೊಳೆಯಲ್ಲಿ ಈಜುಬಿದ್ದಾಗ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಬಿಟ್ಟ ಎಳೆಯ ಬಾಲಕನಾಗುವುದು, ಅದರ ಹಿಂದೆಯೇ ಹೆಂಡತಿಗೆ ಮದ್ದು ಕೊಡಬೇಕೆನ್ನುವ ನೆನಪಲ್ಲಿ ಮನೆಗೆ ಬರುವುದು- ಇವೆರಡೂ ನಿರಂಬಳ ಮನ ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮನದ ಪದರಗಳು. ಅನತಿ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಪೋಭೂಮಿಯೆಂದೆನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಪತ್ನಿ ಕರ್ಣ ಕಠೋರವಾಗಿ ಕೂಗಿಕೊಂಡು ಪ್ರಾಣಬಿಟ್ಟಾಗ ಮೊದಲೇ ಕತ್ತಲಲ್ಲಿದ್ದ ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ‘ಊಳಿದಂತಹ ಧ್ವನಿ ನಿಂತೊಡನೆ ಮಿಂಚು ಥಳಿಸಿ ಕತ್ತಲಾದಂತಾಯಿತು...’.
ಆಗಲೇ, ಜೊತೆಗೊಬ್ಬರು ಬೇಕೆಂದು ಚಂದ್ರಿಯನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ನಾರಣಪ್ಪನ ಮನೆಗೆ ಹೋದವರು, ‘ಗುಮ್ಮ’ನ ಭಯ ಆವರಿಸಿ ಮಾಳಿಗೆಗೆ ಹೋಗದೆಯೇ ದಿಗಿಲುಪಟ್ಟು ತಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಮರಳುವುದು ಅವರ ಧರ್ಮಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ದೈವಭಕ್ತಿಯ ಅಧಃಪತನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ. ಕೈಮರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ, ಅಲ್ಲಿಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಸಹಾಯದಿಂದ, ಬಹಿಷ್ಠೆಯಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ತೀರಿಕೊಂಡಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಯ ದೇಹ ಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸಿದರೂ ನಾರಣಪ್ಪನ ದೇಹಕ್ಕೆ ಸಂಸ್ಕಾರ ಆಗಬೇಕೆನ್ನುವುದು ಮತ್ತೂ ಪ್ರಶ್ನೆಯಾಗಿಯೇ ಉಳಿಯುವುದು ವಿಪರ್ಯಾಸ. ತಮ್ಮ ಕೆಲಸವೆಲ್ಲ ಮುಗಿಯಿತೆಂಬಂತೆ ಕಾಲು ಕೊಂಡಲ್ಲಿಗೆ ನಡೆಯುವ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡುವ ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಅಗ್ರಹಾರದವನೊಬ್ಬನ ಶವ ಯಾವುದೇ ಬಾಧಕವೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಧರ್ಮನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಅವರು ಹೊರಬಂದದ್ದು ನಿಚ್ಚಳವಾಗುತ್ತದೆ.
ಇದುತನಕ ಬರಿಯ ಅಗ್ರಹಾರದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯದ ಸುರಕ್ಷಿತ ಜೀವನ ಕಂಡಿದ್ದ ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಇಲ್ಲಿಂದ ಮುಂದೆ, ವಾಸ್ತವ ಪ್ರಪಂಚದ, ಜನಜೀವನದ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಲ್ಲದವರ ಬದುಕಿನ ಪದರಗಳು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ಹಾದಿಯನ್ನು ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಒಳಸಂವಾದಗಳ ಗೊಂದಲದಲ್ಲಿ ಸಾಗುವ ಆಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಮೇಳಿಗೆಯ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಮಾಲೇರರ ಪುಟ್ಟನ ಸಂಗಾತ ಇನ್ನೊಂದು ಆಯಾಮವನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತದೆ. ‘ನಾಮಸ್ಮರಣೆಯ ನೆಮ್ಮದಿಯನ್ನೂ ವರ್ಜಿಸಿ ನಿಲ್ಲು’ ಎನ್ನುವ ಆತ್ಮಸಂಸ್ಕಾರದ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಮಾತು ಹಾಗೂ ‘ಮನಸ್ಸು ಕನಕನ ಮನದಂತೆ ಬರಿಯ ಎಚ್ಚರವಾಗಿದ್ದು ಬಿಡಲಿ’ ಎನ್ನುವ ಯೋಚನೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಪುಟ್ಟನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ನೋಟಕರಾಗುವ ಜಾತ್ರೆಯ ಪರಿಸರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಆವರಣದಾಚೆಗಿದ್ದು ಆಚಾರ್ಯರ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನೂ ಪರಿಧಿಯಾಚೆಗೆ ಎಳೆಯುತ್ತದೆ.
ಮೇಳಿಗೆಯ ದೇವಸ್ಥಾನ ತಲುಪುವ ಮೊದಲು, ತಾನು ಬಸ್ಸು ಹಿಡಿದು ಕುಂದಾಪುರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಚಂದ್ರಿಯ ಜೊತೆಗೇ ಇದ್ದುಬಿಡುತ್ತೇನೆ, ಈ ಸಂಕಟವನ್ನೆಲ್ಲ ಕೊನೆ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ, ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಪುನಃ ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ ಎಂದಂದುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಕೆರೆಯಲ್ಲಿಳಿದು ಮುಖ ತೊಳೆದುಕೊಳ್ಳುವಾಗ ಯಾರಾದರೂ ಪರಿಚಯದವರು ಎದುರಾದಾರೆಂಬ ಭೀತಿ ಆವರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವರೊಳಗಿನ ದ್ವಂದ್ವಕ್ಕೆ ಮತ್ತೂ ಒಂದು ಸಾಕ್ಷಿ. ಅದರ ಹಿಂದೆಯೇ, ನಾರಣಪ್ಪ ಅವಳನ್ನು ಕೂಡಿಯೇ ಅಗ್ರಹಾರದಲ್ಲಿ ಬಾಳಿದಂತೆ ತಾನು ಬಾಳು ನಡೆಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಮುಖ ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡಿರುತ್ತೇನೇನೋ ಅನ್ನುವದೂ ಹೊಳೆಯುತ್ತದೆ. ಪುಟ್ಟನ ಜೊತೆ ಜಾತ್ರೆಯ ಗದ್ದಲದ ನಡುವೆ ಜನಜಂಗುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಾ ಕಾಣುವ ದೃಶ್ಯಗಳೆಲ್ಲ ಕಲಸುಮೇಲೋಗರವಾಗಿ ಒಂದರೊಳಗೊಂದು ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿ ಅವರ ಅಂತಃಸತ್ವವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಕೆದಕುತ್ತವೆ. ಪದ್ಮಾವತಿಯನ್ನು ಕಂಡಾಗ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗುವ ರೀತಿಯಂತೂ ಅವರಿಗೂ ನಾರಣಪ್ಪನಿಗೂ ಯಾವುದೇ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲದಂತೆ ಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತದೆ.
ಆ ದಾರಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಮುಂದಿನ ಹೆಜ್ಜೆ, ತನಗೆ ಸೂತಕವಾದರೂ ದೇವಸ್ಥಾನದೊಳಗೆ ಹೋಗಿ ಊಟಮಾಡುವುದು. ಅವರ ಒಳಮನಸ್ಸು ಒಂದಿಷ್ಟು ಹಿಂಜರಿದರೂ ಅವರ ತಾರ್ಕಿಕ ಮನಸ್ಸು ಅವರನ್ನು ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ. ಊಟ ಬಡಿಸುತ್ತಿದ್ದವನೊಬ್ಬ ಇವರನ್ನು ‘ದೂರ್ವಾಸಪುರದ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯ’ರೆಂದು ಗುರುತು ಹಿಡಿದದ್ದೇ ಊಟ ಅಲ್ಲಿಗೇ ಬಿಟ್ಟು ಓಡಿಬಿಡುವುದಂತೂ ಅವರೊಳಗಿನ ದ್ವಂದ್ವವನ್ನೂ, ನಿರ್ಧಾರದ ಪೊಳ್ಳುತನವನ್ನೂ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಭಯವನ್ನೂ ತೋರುತ್ತದೆ. ಹೊರಗೆ ಪುಟ್ಟನಿಗೂ ಸುಳ್ಳನ್ನೇ ಹೇಳಿ ಅವನಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನೋಡುವುದು ‘...ನ ಬ್ರೂಯಾತ್ ಸತ್ಯಮಪ್ರಿಯಮ್’ ಮಾತ್ರವೆ? ಅಥವಾ ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯಸ್ನೇಹಿತ ಮಹಾಬಲ ಮಾಡಿದ್ದಂತೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಬಿಟ್ಟು ಎದ್ದು ನಡೆದುಬಿಡುವ ನಿರ್ಧಾರದ ಮೊದಲ ಕಾರ್ಯರೂಪವೆ?
ಮೇಳಿಗೆಯಿಂದ ದೂರ್ವಾಸಪುರಕ್ಕೆ ಹೊರಟು ಅಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಇದ್ದದ್ದು ಇದ್ದಂತೆ ಹೇಳಿ ನಿರಾಳವಾಗುವ ಯೋಚನೆಯ ಹಿಂದೆಯೇ, ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ನಾರಣಪ್ಪನಂತೆಯೇ ತಾನೂ ಅಗ್ರಹಾರದ ಜೀವನವನ್ನು ಬುಡಹಿಡಿದು ಅಲುಗಾಡಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ, ಆ ಧೈರ್ಯ ತನಗಿದೆಯೆ? ಆ ಹಕ್ಕು ತನಗಿದೆಯೆ? ಎಂದೆಲ್ಲ ಚಿಂತಿಸುವವರು ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡದೆಯೇ ದೂರ್ವಾಸಪುರಕ್ಕೇ ಹೊರಟುಬಿಡುವುದು ಆಚಾರ್ಯರೊಳಗೆ ದ್ವಂದ್ವವು ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ತರದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸುವುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ‘ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ಕಳೆದಿರಬೇಕು’ ಎಂಬ ಮಾತು, ಮತ್ತು ಕಾದಂಬರಿಯ ಕೊನೆಯ ವಾಕ್ಯವೃಂದ ಇದನ್ನೇ ಇನ್ನೂ ಪುಷ್ಟೀಕರಿಸುತ್ತವೆಯೇ ಹೊರತು ಯಾವುದೇ ಗೊಂದಲ ಬಗೆಹರಿದದ್ದನ್ನಾಗಲಿ, ಆಚಾರ್ಯರ ತೀರ್ಮಾನ ಅಂತಿಮವೆಂದಾಗಲಿ ತೋರುವುದಿಲ್ಲ. ಮಾನವ ಸಹಜ ಭಾವಲೋಕದ ಏರುಪೇರುಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ಆಕಾಶದ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು, ಗೆರೆ ಚಂದ್ರ, ಹಾಗೂ ಸಪ್ತರ್ಷಿ ಮಂಡಳ ಹೊಸತೊಂದು ಬೆಳಕಿನ ಆದರೆ ಚಲನೆಯ ಸಂಕೇತವಾದರೆ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಕೇಳುವ ಚೆಂಡೆಯ ಶಬ್ದ ಮನಸ್ಸಿನ ತದಿಗಿಣದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಕಥಾನಕ ಕೊನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆಚಾರ್ಯರು ದೂರ್ವಾಸಪುರಕ್ಕೆ ಹೋದರೆ? ಉಳಿದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಹೇಗೆ ಎದುರಿಸಿದರು? ಏನೆಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡರು? ನಾರಣಪ್ಪನ ಶವ ಕಾಣೆಯಾಗಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಅವರೊಳಗೆ ಏನೇನು ಕೋಲಾಹಲಗಳಾದವು? ಇವಕ್ಕೆಲ್ಲ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತರವಿಲ್ಲ. ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ಓದುಗರ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಬಿಟ್ಟು ಕಥೆಯನ್ನು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ತೂಗಾಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಲೇಖಕರು.
‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ವೆನ್ನುವುದು ನಾಯಕ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರ ಮಾನಸಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನೆಲೆಯು ಪರಿಷ್ಕೃತಗೊಳ್ಳುವ ವಿವಿಧ ಮಜಲುಗಳನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುತ್ತಾ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಆಚಾರ್ಯರು ಹೇಗೆ ಸಂಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾರೆ ಅನ್ನುವುದನ್ನು ತೆರೆದಿಡುತ್ತದೆ. ಕರ್ಮಬಂಧಿತ ಆಚಾರ್ಯರು ಒಂದು ಅಪರಕರ್ಮದ ಪ್ರಶ್ನೆಯಿಂದ ಬಂಧಿತರಾಗಿ, ಬಾಧಿತರಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಬಂಧನಗಳನ್ನೂ ಕಳಚಿಕೊಂಡು ಮೌಢ್ಯಗಳ ಪೊರೆ ಹರಿದು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಮಾತ್ರರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ರೂಪಾಂತರ ಕ್ರಿಯೆ ಕಾದಂಬರಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡ:
ಹಿರಿತನದ ಅಹಂಕಾರ ಭಾವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡನಲ್ಲಿಯೂ ಇದೆ. ಗೌರಿಯೊಡನೆ ‘ನೀವೊಬ್ಬರೇ ನನ್ನ ಸರೀಕರು’ ಎಂದು ಅವಳ ಮನೆಗೆ ಹೋಗಿ ಹೇಳುವ ಅವನಿಗೆ, ಹೇಳಿದ ಮರುಕ್ಷಣವೇ ‘ಹಾಗೆ ಹೇಳಿ ತಾನು ಚೀಪ್ ಆದೆ’ ಎಂದೆನಿಸುವುದು ಆತನಲ್ಲಿರುವ ಅಹಮಿಕೆಯಿಂದ. ಹಾಗೆಯೇ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಸನ್ಯಾಸಿ ತನ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಕೊಡದೇ ದಾರಿಹೋಕ ಹಳ್ಳಿಗನೊಬ್ಬನಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡಿದಾಗಲೂ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಒಳಗೊಳಗೇ ಸಿಟ್ಟಿಗೇಳುತ್ತಾನೆ. ಇದೂ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಅಹಮಿಕೆಯ ಸೂಚನೆ. ಆದರೆ, ತುಸು ಆಲೋಚನೆಯ ಬಳಿಕ ಅವನಿಗೆ ತನ್ನದು ನೇರ ಉತ್ತರವಿರದ ಪ್ರಶ್ನೆಯೆಂದೂ ದಾರಿಹೋಕನದು ಸರಳ ನೇರವೆಂದೂ ಅರಿವಾಗುವುದೂ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನ ವೈಚಾರಿಕ ನಿಲುವನ್ನು ತೋರುತ್ತದೆ.
ಸಾಹಿತಿಯಾಗಲು ಹೊರಟ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ವಿಫಲನಾಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೈಲಾಗದವರ ತೀಟೆ ಅಂದಿದ್ದಕ್ಕೆ ಪರಮೇಶ್ವರಯ್ಯನವರು ಅವನಿಗೆ ಸರಿಯಾಗಿಯೇ ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಿಗೆ ತನ್ನ ಮಾತುಗಳು ತನ್ನ ಗರ್ವದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯೆಂಬುದು ಹೊಳೆಯುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ, ಹಾಸ್ಟೆಲಿನಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಒಮ್ಮೆ ಜ್ವರ ಬಂದಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸಹಚರನಿಂದ ಹಾಸಿಗೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡು ಅದು ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲವೆಂದು ಹಠಹಿಡಿದು, ನೆಲದ ಮೇಲೆಯೇ ಚಾಪೆ ಹಾಸಿ ಮಲಗಿ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಗಾಬರಿಗೊಳಿಸಿದ್ದ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನದು ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು ಕ್ಷುಲ್ಲಕವಾಗಿ ಪಟ್ಟು ಹಿಡಿಯುವ ಅಹಂಕಾರ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗೆ ಉದಾಹರಣೆ. ಈ ನಡವಳಿಕೆಯಿಂದ ಉಳಿದವರೆಲ್ಲ ಎಂದಿಗೂ ಆತನ ಮಾತನ್ನು ಹಗುರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುವ ಅವಕಾಶವನ್ನೇ ಆತ ಕೊನೆಗಾಣಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಹಂಕಾರದ ಹಠಮಾರಿತನಕ್ಕೆ ಇದೊಂದು ಉತ್ತಮ ನಿದರ್ಶನ.
ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಪೀಡಿತನಾಗಿ ಏಳಲಾರದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಿಗೆ ಒಂದು ಬೆಳಗ್ಗೆ ಉಚ್ಚೆಗೆ ಅವಸರವಾಗಿ, ಪತ್ನಿ ಸೀತೆಯನ್ನು ಕೂಗಿದರೂ ಅವಳು ಬರಲಾಗದೆ ಆತನ ದೇಹ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳದೆ ಹಾಸಿಗೆ ಒದ್ದೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿ ಬಂದ ಸೀತೆ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನ ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅಪಹಾಸ್ಯ ಮಾಡದೆ, ಶಾಂತವಾಗಿ ಆತನನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ಹಾಸಿಗೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿ ಬಟ್ಟೆ ಬದಲಾಯಿಸುವಾಗ ಆತನಿಗೆ ತಾನು ಸೋತೆ, ಈಕೆ ಗೆಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ ಅನ್ನುವ ಭಾವನೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಗಂಡ ಹೆಂಡಿರ ನಡುವೆ ಇರಬೇಕಾದ್ದು ಸಮರಸ, ಸಾಮರಸ್ಯ. ತಾನು ಮೇಲೆನ್ನುವ, ತಾನು ಗೆಲ್ಲಬೇಕೆನ್ನುವ ಭಾವ ದಾಂಪತ್ಯದಲ್ಲೂ ಬಂದರೆ ಅದು ಆತನ/ಆಕೆಯ ಅಹಂಕಾರವೇ ಸರಿ. ಅದನ್ನು ಲೇಖಕರೇ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ‘ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೇ ಅವಳು ಗೆದ್ದಿದ್ದಳು, ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಲೂಸಿನಾ ಮತ್ತು ಗೌರಿಯರ ಕತೆಯನ್ನು ಹೆಂಡತಿಗೆ ಅವನು ಹೇಳಿ ಅವಳ ಗೌರವ ಸಂಪಾದಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನ ಪಡಬೇಕಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.’ ಅದರದೇ ವಿಸ್ತರಿಕೆಯಾಗಿ, ‘...ತನ್ನ ಮೈ ಮನಸ್ಸು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ದಲ್ಲ ಎಂದು ಅವಳಿಗೆ ಅನ್ನಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನ ಉಪಾಯಗಳು...’ ಎಂಬಲ್ಲಿಯೂ, ‘ಮೂಲದಲ್ಲಿ ತಾನು ಇವಳ ಮಟ್ಟದವನೇ ಇರಬೇಕು... ನನ್ನ ನಿಜವಾದ ಮಟ್ಟ ನಾನು ಮುಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಖಿನ್ನನಾಗಿ ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದ’ ಎನ್ನುವಲ್ಲಿಯೂ ಈತನ ಅಹಮಿಕೆಯನ್ನು, ‘ತಾನು ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದವ’ನೆನ್ನುವ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಲೇಖಕರೇ ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಕಾಲೇಜು ಬಿಡುವ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿ ಊರಿನ ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲಿನ ಗುಹೆಯ ಗಡ್ಡದ ಬೈರಾಗಿಯ ಬಳಿ ಮಾತನಾಡುವ, ತನ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಕೇಳುವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಿಗೆ ಆತನ ನಿರುತ್ತರದಿಂದ ಆಗುವ ಗೊಂದಲ, ಗಾಬರಿ, ರಗಳೆಗಳು ಮತ್ತು ‘ಈಡಿಯಟ್ಟಿದ್ದರೂ ಅವನು ತನ್ನನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಾನೆ’ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿ, ಹಿಂಸಿಸಿಯಾದರೂ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಪಡೆಯಬೇಕೆನ್ನುವ ಚಪಲ- ಎಲ್ಲವೂ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನ ಮೇಲ್ಮೆಯ ಅಪಕ್ವತೆಯನ್ನೇ ತೋರುತ್ತವೆ. ಇವನ್ನೆಲ್ಲ ತನ್ನ ಅಸ್ವಸ್ಥ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ‘ಎಡಪಾರ್ಶ್ವಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಯಾಮದಿಂದ ಜೀವಧಾತು ಹರಿಸಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಾ’ ಯೋಚಿಸುವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡನಿಗೆ ‘ಪ್ರಶ್ನೆ ಫ್ಯಾಕ್ಚುವಲ್ ಆಗಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಬೈರಾಗಿ ಉತ್ತರ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ, ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗಲ್ಲ...’ ಎನ್ನುವುದು ಹೊಳೆಯುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೇ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ತೆರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದ ಅವನೊಳಗೆ ಅದೇನು ಮಾಗಿ ಫಲಬಿಟ್ಟಿತೋ ಎಂದೂ ಯೋಚಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅದರ ಹಿಂದೆಯೇ ಅಣ್ಣಾಜಿಯಾಗಲೀ ತಾನಾಗಲೀ ಕೊನೆಗೂ ಕಡಿದದ್ದಾದರೂ ಏನೆಂದು ಖಿನ್ನನಾಗುವುದೂ ಆತ ಉನ್ನತವೆಂದುಕೊಂಡಿದ್ದ ಆತನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದಲಾವಣೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ, ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಆತ ನಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಆದರ್ಶದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಆತನಿಗೇ ನಂಬಿಕೆಯಿರಲಿಲ್ಲವೆಂದು ಅನ್ನಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆತನ ದೈಹಿಕ ಅಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಆತನಿಗೆ ತಾನಿದುವರೆಗೆ ಸಾಗಿ ಬಂದ ಹಾದಿಯೆಲ್ಲ ಖಾಲಿಯಾಗಿ ತೋರುವುದು ಖಿನ್ನತೆಯ ಸೂಚನೆಯಾಗಿಯೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಕಾಲೇಜು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಾನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದ, ಗೌರವಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಗೌರಿಯಲ್ಲಿ ತನಗೆ ಮೋಹವಿದೆಯೆಂದು ಎಂದೂ ಹೇಳಲಾಗದ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಆಕೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತಲೇ ದೂರವುಳಿಯುತ್ತಾನೆ. ಆಕೆಯ ದೈವಿಕ ಮುಖ-ಮಾತುಗಳ ಕಾರಣವಾಗಿ ಅವಳನ್ನು ತಾನು ಸಂಭೋಗಿಸಲಾರೆ, ಅದನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾರೆ ಎಂದೆಲ್ಲ ಅಂದುಕೊಳ್ಳುವವನು ಅವಳ ಆರಾಧಕನಾಗಿಯೇ ಉಳಿಯುತ್ತಾನೆ. ಅವನಲ್ಲಿ ಮಾರ್ದವತೆ ಬೆಳೆಯಲು ಉಳಿಯಲು ಗೌರಿ ಕಾರಣಳಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಅಂತಹ ಗೌರಿಯನ್ನು ಅವಳ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಗಗೊಡುವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ, ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಅಸ್ವಸ್ಥ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಅವಳಿಂದಲೇ ಪ್ರೇರಿತನಾಗಿ ಅವಳನ್ನು ಭೋಗಿಸುವುದು ಅವಳ ಮೇಲೆ ಅವನಿಗಿದ್ದ ಗೌರವವನ್ನೂ ಮೀರಿದ ಪ್ರೀತಿಯೆ? ಅವಳು ತನ್ನವಳೆನ್ನುವ ಭಾವವೆ? ಯಾರ ಹಂಗಿಲ್ಲದ ಒಂಟಿ ಹೆಣ್ಣೆನ್ನುವ ಸದರವೆ? ತನ್ನ ಸಹಾಯಕ ನಾಗೇಶನಿಗೆ ಹೇಳಿ ಗೌರಿಯನ್ನು ಬರಹೇಳಿ ಅವಳೊಂದಿಗೇ ಸಮಯ ಕಳೆದು ಅವಳನ್ನು ಭೋಗಿಸುವವನಿಗೆ ಗೌರಿ ಹೇಳಿದಾಗಲೂ ತಾನು ಪತ್ನಿ ಸೀತೆಗೆ ಅನ್ಯಾಯವೆಸಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆಂದು ಅನ್ನಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತೋರುತ್ತದೆ. ಸೀತೆಯ ಬೆನ್ನ ಹಿಂದೆ, ಗೆಸ್ಟ್ ಹೌಸಿನ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ, ಅವಳೇ ತನ್ನನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಗೌರಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವಾಗಿನ ಅವನ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಮಾತ್ರ ವಿಕಲ್ಪವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಯೋಗದ ನಂತರವೇ, ಕಾದಂಬರಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಆತ ರಾಜಕೀಯದ ಆಟಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ತೊರೆದು ತನ್ನ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುವ, ಹೊಸ ಹಾದಿಗೆ ಮುಖಮಾಡುವ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಅನ್ನುವುದೂ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
ಸೌಜನ್ಯದ ವಿರೋಧಿಯಾಗಿದ್ದ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ, ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವಗಳ ಬೆನ್ನು ಹತ್ತಿ, ವಾರಂಗಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪೋಲೀಸರೊಂದಿಗೆ ಜಟಾಪಟಿಗಿಳಿದು ಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾಗುತ್ತಾನೆ. ಲಾಕಪ್ಪಿನಲ್ಲಿಯೂ ಅವನ ಪೊಗರು ಇಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಊಟ-ನೀರಿಗಿಟ್ಟ ತಟ್ಟೆಗಳ ಕೊಳಕಿನಿಂದಲೂ ಪ್ರೇರಿತನಾಗಿ, ತನ್ನ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ರೂಪವಾಗಿ, ಉಪವಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಇದರಿಂದ ಅಲ್ಲಿನ ಪೋಲೀಸರ ಹಾಸ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾನೆಯೇ ಹೊರತಾಗಿ ಬೇರೇನೂ ಉಪಯೋಗವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಎರಡು-ಮೂರು ದಿನಗಳಾದರೂ ಅದನ್ನಾತ ಅರಿಯುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ತಾನು ಗೌರವಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅಣ್ಣಾಜಿಯನ್ನು ಈ ಪೋಲೀಸರು ವಿಚಾರಣೆಯಿಲ್ಲದೆ ‘ಮುಖಾಮುಖಿ’ಯ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಕೊಲೆ ಮಾಡಿದರು ಹಾಗೂ ತನ್ನನ್ನು ಕೀಳಾಗಿ ಕಂಡರು ಎನ್ನುವ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಸಿಡಿಯುವ ಆತ ತಾನು ಇದೇ ಲಾಕಪ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿ ಸಾಯಬಹುದು ಎನ್ನುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯ ಸತ್ಯವನ್ನು ಮನಗಾಣುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಆತನ ಸೀಮಿತ ದೃಷ್ಟಿ ದೂರಾಲೋಚನೆಯಿಂದ ಅವನನ್ನು ದೂರವಿಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಜ್ಞಾಪರಿಧಿಯಾಚೆಗೆ ತನ್ನನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡನಿಗೆ ತನ್ನ ಚಿತ್ತಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಬಗೆಯಾಗಿ ವಾರಂಗಲ್ ಲಾಕಪ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಉಪಕರಿಸಿದ್ದರೆ ಹಿಂದೆ, ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ದಾಯಾದಿಯ ಮನೆಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾರಣದಿಂದ ವಿಶ್ರಾಂತಿಗಾಗಿ ಹೋಗಿದ್ದಾಗ ತನ್ನ ಮೇಲ್ಮೆಯ ತೋರಿಕೆಯ ಸಾಧನವಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಬುದ್ಧಿಸ್ಥಿಮಿತ ಕಳೆದುಹೋಗಿತ್ತು. ‘ನಿನ್ನೊಳಗೊಂದು ಹುಲಿಯಿದೆಯೋ...’ ಎಂದು ಅವನಲ್ಲಿ ಅಹಮಿಕೆಯ ಭಾವವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದ್ದ ಪರಮೇಶ್ವರಯ್ಯನವರೇ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಹುಡುಗನ ದೇವಿ ಆರಾಧನೆಯ ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದು ಅರ್ಧತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಅತಿರೇಕ ಪ್ರಯೋಗದ ಫಲವನ್ನು ತೋರುತ್ತದೆ.
ವಾರಂಗಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಆತ ದೇವಿಯನ್ನು ಸಮಯೆ ಎಂದು ಸ್ತುತಿಸಿ ಹಾಡಿ ತನ್ನ ಬೌದ್ಧಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆ ತನ್ನ ಅಂಕೆಯಲ್ಲೇ ಇರುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಎರಡು ಮೂರು ದಿನಗಳ ಗಾಢ ಕತ್ತಲೆ ಕೋಣೆಯ ವಾಸ ಮತ್ತು ಉಪವಾಸಗಳಿಂದ ತಾನು ಮತಿಹೀನನಾಗದಂತೆ ಆತ ಆ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ, ಯಾವುದೇ ದೈವ ದೇವರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ. ಈ ಪಠಣಗಳಿಂದ ತನ್ನ ಕುಂಡಲಿನಿಯು ಜಾಗೃತವಾಗುವುದೆಂದೂ ತಾನು ಸೃಷ್ಟಿಕ್ರಮ ಉಪಾಸಕನೆಂದೂ ಪೋಲೀಸ್ ಇನ್ಸ್‍ಪೆಕ್ಟರ್ ವಾಮಾಚಾರಿಯಾದ ಕೌಲಮತದವನೆಂದೂ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಗಂಭೀರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲೂ ನಗು ತರಿಸುತ್ತದೆ. ಇತರರ ನಡವಳಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಷುಲ್ಲಕತನ ಕ್ಷುದ್ರತೆ ಕಂಡು ಸಿಡಿಯುವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡನ ಈ ನಡವಳಿಕೆ, ನಂಬಿಕೆಯಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ದೇವರನ್ನು ಸ್ತುತಿಸುವ ಆಚರಣೆ ಡಾಂಭಿಕತೆಯಲ್ಲದೆ ಇನ್ನೇನು? ಅವನೊಳಗೇನಿದೆಯೋ, ಅವನಿಗೇನು ಬೇಕೋ ಅವನೆಂದೂ ತಿಳಿಯಲಿಲ್ಲವೆಂದೇ ತೋರುತ್ತದೆ. ವಾರಂಗಲ್ ಜೈಲಿನಿಂದ ಬಿಡಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುವಾಗ ಪರಮೇಶ್ವರಯ್ಯ ಆಡುವ, ‘...ಯಾವಾಗಲೂ ರಾಜನ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳದಂತೆ ಬದುಕಬೇಕು. ಆದರೆ ಅದು ನಿನ್ನ ಜಾಯಮಾನಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ನಿನ್ನ ಹಣೆಬರಹ...’ ಮಾತು ಮಾತ್ರ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಸತ್ಯ. ಆ ಮಾತಿನ ಪರಿಣಾಮವೋ ಎನ್ನುವಂತೆ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡ ತನ್ನ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿ ರೈತನಾಗುವುದು ಆತನ ಬದುಕಿಗೆ ಹೊಸದಾರಿ ತೆರೆಯುತ್ತದೆ.
ಅಗಾಧ ಶ್ರೀಮಂತನಾದರೂ ತನ್ನನ್ನು ಗೌರವದಿಂದ ಕಂಡ ಗೋಪಾಲ ರೆಡ್ಡಿಯ ಸ್ನೇಹದಿಂದ ಈತನ ಅಹಂ ಮತ್ತೂ ಮೇಲೆದ್ದಿತ್ತು. ಆಗಲೇ ರಾಜಕಾರಣದ ಮೆಟ್ಟಲೇರಿದ್ದ. ದೇಶದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿತ್ತು. ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ದೊಡ್ಡದೊಡ್ಡವರೂ ಇವನ ಹೆಸರು ಕೇಳಿಯೇ ತಣ್ಣಗಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಯಾರ ವಿರುದ್ಧ ಮಾತಾಡಲೂ ಹಿಂದೆಮುಂದೆ ನೋಡದೆ, ಹೆಣ್ಣು-ಹೆಂಡಗಳ ಎಲ್ಲ ರುಚಿಯನ್ನೂ ಸವಿದ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ, ಅಹಮಿಕೆಯ ಪರಾಕಾಷ್ಟೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಎನ್ನಬಹುದು. ಗೋಪಾಲ ರೆಡ್ಡಿಯ ಸಾವಿನ ನಂತರ ತುಸು ಮೆತ್ತಗಾದವನು ಹಿತೈಷಿಗಳ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ‘ಊಟ ಉಪಚಾರಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಹೆಣ್ಣೆಂದು ಸೀತೆಯನ್ನು- ಅಷ್ಟಕ್ಕೇ ಲಾಯಕ್ಕಾದವಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನೇ ಅವನೂ ಬಯಸಿ..’ ಮದುವೆಯಾಗಿದ್ದ. ಇಲ್ಲಿಯೂ ಆತನ ಗರ್ವದ ಪೊರೆಯನ್ನೇ ಕಾಣಬಹುದು.
ಮುಂದೆ ಪರಮೇಶ್ವರಯ್ಯ ತಾನು ರೇಸಿನಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದ ಹಣದಲ್ಲಿ ಸೀತೆಯ ಕೈಗೆ ಹತ್ತು ಸಾವಿರ ಕೊಟ್ಟಾಗ ಸೀತೆ ಅಧೀರಳಾಗುವ ಸಂದರ್ಭ, ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಗೌರಿಯೊಡನೆ ಸೀತೆಯನ್ನು, ‘...ತುಂಬಾ ಸ್ಟಿಂಜಿ ವುಮನ್- ಹಣದಲ್ಲೂ ಸ್ಪಿರಿಟ್‌ನಲ್ಲೂ.’ ಅನ್ನುತ್ತಾನೆ. ಇದರಿಂದ ಸಿಟ್ಟುಗೊಂಡ ಗೌರಿ ತಕ್ಷಣವೇ, ‘ನೀವಿಷ್ಟು ನಿಕೃಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣೋ ಹೆಂಗಸಿನ ಜೊತೆ ಯಾಕಿದೀರಿ? ನಿಮ್ಮ ಗರ್ವಾನ್ನ ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳೋಕೇಂತ್ಲೇ ನಿಮಗಿಂತ ಕೀಳಾದ ಹೆಣ್ಣನ್ನ ಹುಡುಕಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಂತಿದೆ’ ಅನ್ನುವುದು ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನನ್ನು ಅರಿತ ಗೌರಿಗೂ ಆತನ ಗರ್ವದ ಪರಿಚಯವಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದನ್ನವಳು ಸಹಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
‘ಅಪಾರ್ಥಕ್ಕೆ ಎಡೆಗೊಡದೆ ನಾನು ಹೇಳಬೇಕೂಂತ ಇರೋದನ್ನ ಹೇಳಕ್ಕೇ ಆಗಲ್ವೋ... ನಮ್ಮ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪರಿಣಾಮ ಹೀಗೂ ಆಗಬಹುದು ಹಾಗೂ ಆಗಬಹುದು ಅನ್ನೋ ಆತಂಕಾನ ಕಳಕೊಳ್ಳದಂತೆ...’ ಅಂತನ್ನುವ ಗೌಡ ಮಾತು ಮುಗಿಸಲಾರದೆ ಹೋಗುವುದು ಆತನೊಳಗಿನ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ‘ದೇವರಿದ್ದಾನೆಂದು ಖಂಡಿತವಾಗಿ ಗೊತ್ತಿರುವ ಒಬ್ಬನ ನಂಬಿಕೆಗಿಂತ ದೃಢವಾಗಿ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದೆಯೂ ದೇವರನ್ನು ನಂಬುವವನ ನಂಬಿಕೆಯೇ ಹೆಚ್ಚಿನದು’ ಅನ್ನುವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನ ವಾದ ತನ್ನ ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಕ ಕೈಂಕರ್ಯಗಳೆಲ್ಲ ಎರಡನೇ ರೀತಿಯ ನಂಬಿಕೆಗಳಂತೆ ಎನ್ನುವದು. ಅಲ್ಲಿಯೂ ತನ್ನ ಪ್ರಯತ್ನವೇ ಮೇಲಿನದೆನ್ನುವ ಭಾವ.
ದೆಹಲಿಯಿಂದ ಗೌರಿಯ ಟೆಲಿಗ್ರಾಂ ಬಂದಾಗ ಅವನು ಯೋಚಿಸುವ ರೀತಿ ಮಾತ್ರ, ಅಹಂಕಾರಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖವಾದ ಸ್ವಾರ್ಥಿಯದು. ತಾನು ಬರೆಸಿದ ಪತ್ರಕ್ಕೆ ಆಕೆ ಮುಂದಿನ ಭಾನುವಾರ ಬರುವುದಾಗಿ ಟೆಲಿಗ್ರಾಂ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರೆ, ಈತ- ಆಕೆ ದೆಹಲಿಗೆ ಬಂದು ಆರು ತಿಂಗಳಾದವು, ಬಂದವಳೇ ತನ್ನನ್ನು ಕಾಣಲು ಬರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ಅವಸರ ಪಡದೆ ಎರಡು ದಿನ ತಡೆದು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ- ಎಂದೆಲ್ಲ ಯೋಚಿಸುವುದು ಸ್ವಾರ್ಥವಲ್ಲವೆ?
ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳೂ ತಮ್ಮ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿದ್ದರೂ ತನ್ನ ಮಾತಿಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಾರೆನ್ನುವುದೂ ಆತನಿಗೆ ಹರ್ಷ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ತನ್ನ ಮಾತಿಗೆ ಬೆಲೆಯಿದೆಯೆಂದು ಖುಷಿಪಡುವುದು ಅಹಮಿಕೆಯಲ್ಲದೆ ಇನ್ನೇನು! ಹಾಗೆಯೇ, ವಾಟರ್ ಥೆರಪಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗಲೆಂದು ವೀರಣ್ಣನ ಗೆಸ್ಟ್‌ಹೌಸಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗೌಡನಿಗೆ ‘...ಅಲ್ಲಿಗೆ ತನ್ನನ್ನು ನೋಡಲು ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಗುಂಪು ಗುಂಪು ಜನರ ಸಂಪರ್ಕವಿಲ್ಲದೆ ತಾನು ಮುಖ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದೇನೆನ್ನುವ ನೆಮ್ಮದಿ ಇಲ್ಲವಾಗಿತ್ತು...’ ಎನ್ನುವಲ್ಲಿಯೂ ಅನಾರೋಗ್ಯಪೀಡಿತನಾಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಬಯಸುವ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು ಆರೈಕೆಯ ಹೊರತಾದ ವಿಶೇಷ ಗಮನವನ್ನು ಆತ ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದನೆನ್ನುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.
ದೇಹಶಕ್ತಿ ಕುಂದಿದಾಗ ಮನಸ್ಸು ಇನ್ನಷ್ಟು ಆತ್ಮವಿವೇಚನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸ್ವಾಭಾವಿಕ. ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಿಗೂ ಅದು ತಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ತಾನಾಗಿಯೇ ಏಳಲಾಗದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಹಾಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಿ ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ದಿನಗಳ ಮೆಲುಕಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲಿನ ಬೈರಾಗಿಯನ್ನು ನೆನೆಯುತ್ತಾನೆ. ‘ಅವನಿಗೆ ಉತ್ತರಕೊಡಬೇಕೆನ್ನಿಸುವಂಥ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಕೇಳಲು ತನಗೆ ಹೊಳೆಯಲೇ ಇಲ್ಲವೆಂದು... ...ಆಗ (ಮನಸ್ಸು) ವ್ಯಗ್ರವಾಗಿದ್ದದ್ದು ನಿಜ’ ಎಂದೂ ಅಂದುಕೊಳ್ಳುವ ಈ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನ ದೇಹದೊಂದಿಗೆ ಮನಸ್ಸೂ ಮೆತ್ತಗಾಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೇ ಆಗಿನ ಮನಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶಯವೂ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಬೈರಾಗಿಯೊಡನೆ ತನ್ನನ್ನು ಹೋಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಆತ, ಗುಹೆಯೊಳಗೆ ಹೊಕ್ಕ ಸರ್ಪವನ್ನು ನಾಯಿ ಹಿಡಿದಾಗ, ಆ ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ತಾಳಲಾರದ ಬೈರಾಗಿಯ ‘...ಕೂರ್ಮ ರೂಪದ ತಪಸ್ಸಿನ ಬಗ್ಗೆ’ ಆಳವಾದ ಅನುಮಾನವನ್ನು ಪಡುವುದು ಮಾತ್ರ ‘ತಾನು ಅಂಥ ಅಂಜುಬುರುಕನಲ್ಲ, ಢೋಂಗಿಯಲ್ಲ’ ಅನ್ನುವಂತೆಯೇ ಕಾಣುತ್ತದೆ.
ತನ್ನ ಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮರುಕ ಬೀರುವವರತ್ತ ನಿರಾಸಕ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಲೂ ತನ್ನನ್ನು ಗೌರವಿಸುವವರನ್ನು ಪುರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಲೂ ಬದಲಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡ ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತಾ ಮೆತ್ತಗಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ನಾಗೇಶನಿಗೆ, ಆತನ ಅಕ್ಕನಿಗೆ, ನರ್ಸ್ ಜ್ಯೋತಿಯ ಗೆಳೆಯನಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಲೂ, ನಾಗರಾಜ, ರೆಹಮಾನ್ ಅವರತ್ತ ತುಸು ಸೌಹಾರ್ದಯುತವಾಗಿ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಗೌಡ, ವೀರಣ್ಣನ ಉಪಕೃತಿಯ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದೆಯೂ ಸಿಲುಕುತ್ತಾನೆ. ಪರಿಸರ, ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಅವನನ್ನು ಅವಲಂಬಿತನನ್ನಾಗಿಸುತ್ತವೆ. ಇವೆಲ್ಲದರ ಪರಿಣಾಮ ಮಾತ್ರ ಪತ್ನಿ ಸೀತೆಯ ಮೇಲೆ. ತನ್ನೆಲ್ಲ ಅಸಹಾಯಕತೆಯನ್ನು ಕೋಪವಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಅವಳ ಮೇಲೆ ಕೈಮಾಡುವುದು, ಅವಳನ್ನು ಗುದ್ದುವುದು, ಅವನತ್ತ ಓದುಗರಿಗೆ ಬೆಳೆಯುವ ಅನುಕಂಪವನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
ಕಾದಂಬರಿಯ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಗೌಡ ತನಗೆ ತನ್ನೊಳಗೂ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವಾದ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲೂ ಇಂಟೆಗ್ರಿಟಿ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಅನ್ನುವಲ್ಲಿ ಆತನ ಆಂತರಿಕ ಬದಲಾವಣೆ ತಕ್ಕಮಟ್ಟಿಗೆ ಆಗಿದೆಯೆಂದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಆದರೂ ಆತನಿಗೆ ಕನಸುಗಳಿವೆ. ‘...ನಮ್ಮ ದೈನಿಕಗಳೇ ಹೇಗೆ ಪ್ರಭೆ ಪಡೆಯೋದು ಸಾಧ್ಯ? ಯಾವತ್ತೂ ಚರಿತ್ರೇಲಿ ದಡಹತ್ತದೇ ಇದಾರಲ್ಲ, ಅವರಿಗೆ ಸಿಟ್ಟು ಬರೋ ಹಾಗೆ ಮಾಡಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಆ ಸಿಟ್ಟು ಸಮಾಜದ ಕ್ಷುದ್ರತೇನ ಸುಟ್ಟೀತು, ಅಲ್ವಾ? ಆ ಆಸೆ ಇನ್ನೂ ಉಳ್ಕಂಡಿದೆ’ ಅನ್ನುತ್ತಾನೆ ಗೌರಿಯೊಡನೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಆತ ರಾಜಕಾರಣಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಟ್ಟು ತನ್ನ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿ ಮಗುವಿನಂತೆ ತೆವಳುವ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಕೋಲೂರಿ ನಡೆಯುವುದನ್ನು ಕಲಿತು ಮೊದಲಿಂದ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಆರಂಭಿಸಬೇಕೆನ್ನುವ ನಿರ್ಧಾರ ತಳೆಯುವಲ್ಲಿಗೆ ಕಥೆ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡನ ಅಹಮಿಕೆಯೂ ಕರಗಿದಂತೆಯೇ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಕಾದಂಬರಿಯ ಹೆಸರು ‘ಅವಸ್ಥೆ’ ನಾಯಕ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪಗೌಡನ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಾನಪಲ್ಲಟಗಳನ್ನು ಅವಸ್ಥಾಂತರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಚಿಂತೆಗಳಿಂದ ಹೊರತಾಗಿ ನಿರಂಬಳ ಬಾಲಕನಾಗಿ ಕೊಳಲೂದುತ್ತಾ ದನ ಮೇಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಹುಡುಗ ಪರಮೇಶ್ವರಯ್ಯನೆಂಬ ಅವಧೂತನಂತಹ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಶಾಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾದ. ಕ್ಷುದ್ರತೆಯನ್ನು ಕಂಡು ರೇಗುವ, ವಿರೋಧಿಸುವ, ಅನ್ಯಾಯದ ವಿರುದ್ಧ ಸಿಡಿಯುವ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿಯಾದ. ಪೋಲೀಸರ ದುರ್ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ. ರೈತನಾಗಿ ಸಂಘಟಕನಾಗಿ ಬೆಳೆದ. ರಾಜಕಾರಣಿಯೂ ಆಗಿ, ಯಾರದೋ ಆಟದಲ್ಲಿ ದಾಳವಾಗುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಹೊರಬರುವ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿದ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಲ್ಲಿ ದ್ವಂದ್ವಗಳು, ಗೊಂದಲಗಳು ಸದಾ ಮನೆ ಮಾಡಿದ್ದವು. ಪರಮೇಶ್ವರಯ್ಯನವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಆತನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನೂ ನಾವು ಕಾಣಬಹುದು.
ಮುಕ್ತಾಯದ ಮೊದಲು:
ಕಥನ ಶೈಲಿಯ ಬಗ್ಗೆ ನಾನೇನೂ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ‘ಅವಸ್ಥೆ’ಯಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಅನಾವಶ್ಯಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತುರುಕಿದಂತೆ ಅನ್ನಿಸಿದರೆ, ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಕ ತಾನೇ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯನಾಗಿ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ, ತರ್ಕದಲ್ಲಿ, ಸ್ವಚಿಂತನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಆಗೆಲ್ಲ ಓದುಗರಲ್ಲಿ ಕಥೆಗಾರ ಮತ್ತು ಪಾತ್ರದ ನಡುವೆ ಯಾರು-ಯಾರೆನ್ನುವ ಗೊಂದಲವುಂಟಾಗುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ನನ್ನರಿವಿಗೆ ಬಂತು. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನನ್ನ ಗಮನ ಸೆಳೆದದ್ದು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪ್ರಸಂಗ:
‘ನಾರಣಪ್ಪನ ಶವ ಸಂಸ್ಕಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಮಠದ ಗುರುಗಳನ್ನೇ ಕೇಳೋಣ; ಹಾಗೆಯೇ ತ್ರಯೋದಶಿಯ ದಿನ ಮಠದಲ್ಲಿ ಆರಾಧನೆಯೂ ಇದೆ, ಪ್ರಸಾದ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದಂತೆಯೂ ಆಗುತ್ತದೆ’ ಎಂದು ಹೊರಡುವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ದೂರ್ವಾಸಪುರದಿಂದ ಹೊರಟು ಕೈಮರಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಆದಿನ ತಂಗಿದ್ದು, ಮರುದಿನ ಇಪ್ಪತ್ತು ಮೈಲಿ ನಡೆದು ಇನ್ನೊಂದು ಅಗ್ರಹಾರ ತಲುಪಿ ಅಂದು ರಾತ್ರೆ ಅಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದು, ಅದರ ಮರುದಿನ- ತ್ರಯೋದಶಿಯಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಪೂಜೆಯ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಮಠ ತಲುಪಿದರು. ಈ ಅನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ನೋಡಿದರೆ, ಏಕಾದಶಿಯಂದು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೆಲ್ಲ ದೂರ್ವಾಸಪುರದಿಂದ ಹೊರಟು ಸಂಜೆಗೆ ಕೈಮರ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಜ್ಯೋತಿಷಿ, ಪಂಡಿತ ಸುಬ್ಬಣ್ಣಾಚಾರ್ಯರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಂದು- ಏಕಾದಶಿಯ ರಾತ್ರೆಗೆ, ಬಿಸಿಬಿಸಿ ಅನ್ನ-ಸಾರು (‘ಒಳಗಿನ ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ತಾಗುವಂತೆ ಸುರಿದು’) ಉಂಡದ್ದು ಹೇಗೆ? ಮರುದಿನ- ದ್ವಾದಶಿಯಂದು ‘ದ್ವಾದಶಿ ಪಾರಣೆ’ಯಾಗದೆ ಬರೀ ಮುಖ ತೊಳೆದು ಅವಲಕ್ಕಿ-ಮೊಸರು ತಿಂದು ಹೊರಟದ್ದು ಹೇಗೆ? ಇಡೀ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಎಲ್ಲ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಅನುಷ್ಠಾನಗಳನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸಿದರೆ, ಆಧುನಿಕ ತಾರೀಕು ಪಟ್ಟಿಗಳಿಲ್ಲದೆ ತಿಥಿ-ವಾರ-ನಕ್ಷತ್ರಗಳಲ್ಲೇ ದಿನಗಣತಿಯಿಡುವ ಅವರ‍್ಯಾರೂ ದಿನ-ಕಾಲಮಾನದ ಲೆಕ್ಕ ತಪ್ಪುವವರಲ್ಲ. ಅಂಥಾದ್ದರಲ್ಲಿ ಇಂಥ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾದವಾಗಲು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ? ಇದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲೆ?
ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಹೊಸತನ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಭರವಸೆ ಹುಟ್ಟಿಸಿದ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ಹಾಗೂ ಅಲೆಯೆಬ್ಬಿಸಿದ ‘ಅವಸ್ಥೆ’ಯಂತಹ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಓದಿ ನನಗೆ ತೋಚಿದ್ದನ್ನು ಗೀಚಲು ದೊರೆತ ಅವಕಾಶಕ್ಕೆ ನಾನು ಋಣಿ. ಈ ಓದಿನಿಂದ ಯು.ಆರ್.ಎ. ಬಗೆಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ನನ್ನ ನಿಲುವು ಬದಲಾಗದಿದ್ದರೂ, ಸಾಹಿತಿ ಯು.ಆರ್.ಎ. ಅವರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಓದಲು ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅದಕ್ಕೂ ನಾನು ಕೃತಜ್ಞಳು. ಹಿಂದೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದ ಹೊಸತೊಂದು ನೋಟ ಈ ಓದಿನಿಂದ ದೊರಕಿದೆ ಅನ್ನುವುದೂ ನನಗೆ ಖುಷಿಯ ವಿಚಾರ; ಆ ನೋಟಕ್ಕೆ ನಾನು ಆಭಾರಿ.
* * *
